Nalaten milieueffectrapportage geen reden voor schadevergoeding

Het Europees Hof van Justitie heeft op 14 maart 2013 in de zaak Leth bepaald dat de “milieueffectrapportagerichtlijn” overheden niet verplicht om de waardedaling van goederen te beoordelen bij het opstellen van een milieueffectrapportage.

De richtlijn strekt zich desondanks uit tot bescherming tegen vermogenschade die direct gevolg is van de milieueffecten van het project. Overheden kunnen aansprakelijk worden gesteld als zij de milieueffectrapportage achterwege laten. Dit betekent niet dat het achterwegen laten van de milieueffectrapportage een reden is voor een schadevergoeding. Een schadevergoeding is volgens het Hof alleen aan de orde als de benadeelde aan kan tonen dat de vermogensschade er niet was geweest als de milieueffectrapportage wel was uitgevoerd.

Vliegveld uitgebreid zonder milieueffectrapportage

Het vliegveld van Wenen is meerdere malen uitgebreid zonder dat de milieueffectrapportage is uitgevoerd. Een omwonende stapte naar de rechter om een schadevergoeding te eisen vanwege de waardedaling van haar huis door geluidsoverlast. De hoogste Oostenrijkse rechter vroeg het Hof uitleg over art. 3 van de milieueffectrapportagerichtlijn. Deze prejudiciële vragen kwamen er op neer of de milieueffectrapportage zich uitstrekt tot de waardedaling van goederen en de bescherming van particulieren daartegen.

Uitspraak Hof van Justitie

Volgens het Hof is de doelstelling van de richtlijn om milieuschade te voorkomen en niet om vermogenschade te voorkomen (paragraaf 27-29). Bij het maken van een milieueffectrapportage hoeft een overheid daarom niet stil te staan bij de eventuele waardedaling van goederen.

Desondanks strekt de milieueffectrapportagerichtlijn zich wel degelijk uit tot de bescherming van particulieren tegen de vermogensschade die een direct gevolg is van negatieve milieueffecten (paragraaf 36). Mocht een overheid ten onrechte de milieueffectrapportage achterwege laten, dan betekent dat nog niet dat een overheid de waardedaling van zaken van particulieren als gevolg van het project moet vergoeden.

Volgens het Hof moet de nationale rechter per geval beoordelen of de particulier recht op schadevergoeding heeft. De geleden schade moet een rechtstreeks gevolg zijn van het nalaten van de milieueffectrapportage (paragraaf 44). De uitspraak staat volgens het Hof eventuele ruimere schadevergoedingsmogelijkheden naar nationaal recht niet in de weg.

Gevolgen uitspraak Hof van Justitie

Overheden zijn volgens de uitspraak aansprakelijk voor de schade die ontstaat bij het onterecht achterwege laten van een milieueffectrapportage. Voor een succesvolle schadeclaim zal de eiser moeten aantonen dat de schade niet was opgetreden als de milieueffectrapportage (volledig) was uitgevoerd. Daarvoor is het noodzakelijk om aan te tonen dat de negatieve milieueffecten hadden moeten worden verminderd als de milieueffectrapportage vooraf was uitgevoerd.

Door:

Roel van Dijk, Europa decentraal

Bron:

Arrest van het Europees Hof van Justitie van 14 maart 2013, zaak C-420/11 (Jutta Leth tegen Republik Österreich, Land Niederösterreich)
Persbericht Hof van Justitie EU