Het gewoonterecht anno 2021

Het gewoonterecht anno 2021

Alle rechtenstudenten zullen in de eerste weken van hun studie hebben geleerd dat er naast wetten nog andere rechtsbronnen zijn, waaronder de gewoonte. Gewoonterecht geldt naast de wet, als zelfstandige rechtsbron. Over het algemeen wordt aangenomen dat moet zijn voldaan aan twee eisen: ten eerste moet binnen een bepaalde kring—bijvoorbeeld landelijk, plaatselijk of binnen een bepaalde branche—een bepaalde gedragslijn algemeen en bij herhaling worden gevolgd. Ten tweede moet men binnen die kring geacht worden zich aan die gedragslijn te houden.
Sinds het proefschrift van Herman Pabbruwe uit 1961 is er geen boek meer verschenen over de gewoonte in het vermogensrecht. Wie op Rechtspraak.nl met de term 'gewoonterecht' zoekt naar uitspraken in civiele zaken in de jaren 2010–2020 krijgt 119 resultaten. Een groot deel daarvan ziet op internationaal gewoonterecht, ongeschreven volkenrecht dus. Slechts 13 uitspraken zien op artikel 6:248 lid 1 BW. En slechts in 2 van die gevallen werd het bestaan van een regel van gewoonterecht aangenomen. Hoe kan het gewoonterecht zo aan belang hebben ingeboet?