Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Politie, recht en criminaliteit

De Uitspraak: Moet een agent ingrijpen als een burger wordt mishandeld, door een collega?

Moet een agent ingrijpen als een burger wordt mishandeld, ook als het door een collega is? Met commentaar van NJB-experts Matthias Borgers, hoogleraar strafrecht en Jaap Timmer, hoofddocent maatschappelijke veiligheid, beiden aan de VU in Amsterdam

De Zaak. Twee agenten in uniform bekeuren een student wegens wildplassen. Een van zijn vrienden maakt met zijn telefoon foto’s van het politieoptreden. Even later wandelen twee agenten in burger op het groepje af. De jongen met de camera wordt bij zijn keel gegrepen en bevolen om de foto’s van zijn telefoon te wissen. Hij wordt net zo lang bij zijn keel vastgehouden totdat hij de foto’s verwijderde. De drie overige agenten kijken toe. Een van de studenten windt zich op en roept naar de agenten: „Jullie zijn een stelletje idioten met een Godcomplex”. Daarop wordt hij aangehouden wegens belediging. Hij krijgt een strafbeschikking van 450 euro, waartegen hij bezwaar aantekent.

Wat voert zijn advocaat aan? Burgers zijn vrij om het werk van agenten op straat te fotograferen. De agent die de fotograaf bij zijn keel greep handelde onrechtmatig en mogelijk strafbaar. Er was geen enkele grond om met geweld op te treden. Het was de plicht van de overige agenten om de burger te beschermen tegen mishandeling. Strafbare belediging kan dus niet bewezen worden.

Wat zegt de kantonrechter? Die vindt het optreden van de agenten in de haak en vraagt de student of hij het ‘zelf leuk zou vinden’ als op straat zou worden gefotografeerd. De kantonrechter verlaagt wel de straf naar 200 euro. De student gaat in hoger beroep.

Mocht de agent de student bij de keel grijpen? Nee, de agent wordt daarvoor intern op de vingers getikt. De bureauchef bevestigt schriftelijk dat diens gedrag grensoverschrijdend was en onrechtmatig.

Hoe verloopt het hoger beroep?

De advocaat herhaalt dat de agent die de keel dichtkneep onrechtmatig handelde en dat van belediging geen sprake kon zijn. Het Hof spreekt de student inderdaad vrij van belediging. Maar alleen van de agent die zich misdroeg. De àndere agenten werden volgens het Hof wel beledigd. „Ten aanzien van de overige verbalisanten bestond er naar het oordeel van het hof in het onderhavige geval geen rechtsplicht om in te grijpen en kan de belediging derhalve worden bewezen”. De student gaat nu in cassatie. De advocaat concludeert nu dat het Hof de burger vogelvrij heeft verklaard. Agenten hoeven kennelijk niet in te grijpen als een burger wordt mishandeld. Terwijl ze daarvoor wel zijn opgeleid en aangesteld. Op een uitspraak van de Hoge Raad wordt nog gewacht.

Lees hier de uitspraak van het Hof en hier de uitspraak van de politie op de klacht van de studenten.

Update  19 juni: de Hoge Raad heeft de klachten tegen het oordeel van het Hof beoordeeld, maar ongegrond bevonden. Het cassatieberoep is verworpen met een beroep op art. 81 lid 1, wet op de rechterlijke organisatie. Dat betekent dat de Hoge Raad de afwijzing niet inhoudelijk hoeft te motiveren - en wel omdat de klacht  niet van belang is voor de rechtseenheid of voor de rechtsontwikkeling. Met andere woorden: de Hoge Raad vindt dit vooral een feitelijke kwestie, waarvoor het oordeel van het Hof doorslaggevend is.

 

Reageren? Volledige naamsvermelding verplicht.