Het zal weinigen ontgaan zijn dat RTL is gestart met de uitzending van haar programma “Project P: Stop Het Pesten”. Onderdeel van dit programma is dat een gepeste leerling de pesterijen op school filmt met een verborgen camera. Eén van de scholen probeerde met een kort geding de uitzending van (delen van) de aflevering van aanstaande maandag te voorkomen. De voorzieningenrechter deed vandaag uitspraak en oordeelde dat verschillende delen van de aflevering, waaronder de beelden die met de verborgen camera waren opgenomen, niet mogen worden uitgezonden.

De school, die samen met twintig ouders en negen docenten RTL en producent Skyhigh T.V. had gedagvaard, had in het bijzonder bezwaar tegen twee sets beeldmateriaal.

De eerste set betrof de beelden die de gepeste leerling met de verborgen camera had opgenomen. Daarover oordeelt de voorzieningenrechter dat het gebruik van deze beelden een onevenredige inbreuk op de rechten van de klasgenoten van de leerlingen oplevert. De voorzieningenrechter motiveert dit oordeel als volgt:

“Daarbij is met name van belang geacht dat een school een niet‑openbare ruimte is, waarbij leerlingen er op moeten kunnen vertrouwen dat zij zich in een veilige (leer)omgeving bewegen, zonder dat zij er op bedacht hoeven te zijn dat er beelden van hen gemaakt worden middels een verborgen camera. In dat kader is voorts van belang dat, zoals niet is weersproken door RTL c.s., de jongste klasgenoten van [X] elf jaar oud zijn en dat zij er niet voor kunnen kiezen om níet naar school te gaan. Het gaat hier – anders dan in de eerste twee uitzendingen van het Programma om jonge kinderen die zich thans geconfronteerd zien met het gebruik van een verborgen camera en het mogelijk tonen van de met deze camera heimelijk opgenomen beelden in een landelijk televisieprogramma.

Het voorgaande afgezet tegen de omstandigheid dat RTL c.s. met het Programma zich niet specifiek richt op de School of specifiek aandacht vraagt voor de situatie van [X] – het gaat RTL c.s. immers om de misstand van het pesten in het algemeen – levert een onvoldoende grond op om het gebruik van een verborgen camera te rechtvaardigen.”

Niet relevant is daarbij volgens de voorzieningenrechter of de klasgenoten herkenbaar zijn in de uitzending.

Een tweede set beelden waar de school tegen ageert is opgenomen op 3 april 2014. Op die dag heeft RTL bij een sportveld, waar de klas van de gepeste leerling aan het sporten was, de beelden die hij met de verborgen camera had opgenomen op een groot scherm vertoond. De ouders van de klasgenoten, de leraar en de school waren niet vooraf op de hoogte gesteld van deze confrontatie, die door RTL is gefilmd. De rechter oordeelt dat ook deze beelden niet mogen worden uitgezonden. In dit verband weegt de voorzieningenrechter onder andere mee dat het de klasgenoten van de gepeste leerling niet (geheel) vrijstond om te vertrekken en dus niet gefilmd te worden:

“RTL c.s. heeft immers met een grote auto met beeldscherm de toegangsweg tot het sportveld geblokkeerd voor de klasgenoten van [X] die van gym naar school wilden fietsen. Bij die auto met beeldscherm zijn de leerlingen, die van niets wisten en dus geheel verrast waren, opgevangen door [B], die door de leerlingen werd herkend als een bekende presentator van televisieprogramma’s. [B] heeft de leerlingen vervolgens instructies gegeven om de fietsen aan de kant te zetten en aan leerlingen die te kennen gaven dat ze eigenlijk naar school moesten werd herhaaldelijk gevraagd nog even te wachten tot de klas compleet was. Het was de kinderen aanvankelijk ook niet meegedeeld wat zij op het grote scherm te zien zouden krijgen.”

De rechter weegt verder onder meer mee dat de op dat moment aanwezige gymleraar “bewust op afstand van de klas is gehouden”, dat de ouders van de klasgenoten geen toestemming hebben gegeven voor uitzending van de beelden en dat uit de weliswaar geblurde beelden “op redelijk eenvoudige wijze de identiteit van de klasgenoten is af te leiden”. Met betrekking tot het blurren overweegt de voorzieningenrechter nog dat RTL niet “de uiterste inspanning” heeft betracht om herkenbaarheid volledig te voorkomen.

Terloops wijdt de voorzieningenrechter aan het einde van het vonnis nog een interessante en principiële overweging aan de vordering van de school tot afgifte van beeldmateriaal:

“De vordering tot afgifte van alle beelden en (geluids)opnames gemaakt van de leerlingen en/of docenten wordt afgewezen, nu deze vordering het bestek van een kort geding te buiten gaat.”

Afgezien hiervan worden de vorderingen van de school toegewezen. RTL wordt verboden om de beelden die met de verborgen camera zijn gemaakt en de beelden van de confrontatie op 3 april 2104 uit te zenden. Dit op straffe van een dwangsom van maar liefst € 250.000,- per overtreding (gevorderd was overigens een dwangsom van € 500.000,- per overtreding).

RTL heeft inmiddels volgens NRC besloten de uitzending door te laten gaan, maar dan zonder de verboden beelden.

| Print | MR 16584