Nederland wordt proeftuin voor gratis wetenschap
Nederland wordt een proeftuin voor het gratis verspreiden van wetenschappelijke artikelen. Dit najaar wordt dat de centrale inzet bij de onderhandelingen tussen universiteiten en de grote wetenschappelijke uitgeverijen over nieuwe langjarige bibliotheekcontracten.
Dat is de belangrijkste uitkomst van besprekingen achter gesloten deuren, gisteren in Den Haag, tussen het ministerie, wetenschappelijke uitgevers Elsevier, Springer en Brill, en de academische wereld. De bijeenkomst vloeit voort uit de plannen van staatssecretaris Sander Dekker om vanaf 2016 minimaal de helft van de wetenschappelijke publicaties gratis leesbaar te maken. Auteurs en hun instellingen dragen in zo'n openaccesssysteem de kosten van publicatie, niet de lezers.
Volgens Dekker is in het overleg vastgesteld dat Nederland ideaal is om het systeem van open access in de praktijk te testen. 'Het is niet zo groot dat de uitgevers meteen over tientallen procenten van hun omzet praten. Maar als wetenschapsland wel groot genoeg om iets te betekenen.' Dekker zegt optimistisch te zijn over de voortgang en de opstelling van de partijen.
Serieus genomen
Dat de onderhandelingen over een groter aandeel open access serieus worden genomen, blijkt uit het feit dat de onderhandelingen over de nieuwe 'Big Deals' door de colleges van bestuur van universiteiten zullen worden gevoerd. 'Tot nog toe was dat op het niveau van de bibliotheken zelf', zegt de Nijmeegse collegevoorzitter prof. Gerard Meijer, die namens de universiteiten bij het overleg was.
Volgens Meijer is een meerderheid van de academici al gewonnen voor het openaccessmodel. 'Dat is nu ongeveer een kwart, en mensen zien dat openbare artikelen beter worden geciteerd.' Nu is het merendeel van de wetenschappelijke literatuur alleen voor abonnees op commerciële tijdschriften beschikbaar.