Laatste nieuws
Ondernemings- en insolventierecht: Hoge Raad verduidelijkt eerder arrest over bestuurders-aansprakelijkheid
Op 23 november 2012 wees de Hoge Raad een arrest over bestuurdersaansprakelijkheid dat voor enige opschudding zorgde, in het zogeheten Spaanse villa-arrest. In de literatuur werd flink gediscussieerd over dit arrest: was nu sprake van een verruiming van de bestuurders-aansprakelijkheid? In een recent arrest van 5 september 2014 heeft de Hoge Raad het Spaanse villa-arrest verduidelijkt.
Eerst een korte samenvatting van het Spaanse villa-arrest. Kopers van een villa in Spanje hadden hun makelaar en diens makelaardijvennootschap aansprakelijk gesteld wegens wanprestatie en onrechtmatig handelen bij de bemiddeling. De makelaar had hen moeten informeren dat de villa illegaal was gebouwd. Het hof oordeelde dat de onrechtmatige daad zowel aan de makelaar als aan de makelaardij kon worden toegerekend en wees de vordering van de kopers toe. In cassatie klaagde de makelaar dat het hof had miskend dat hij slechts naast de vennootschap aansprakelijk kan worden gehouden indien hem als bestuurder van de vennootschap een voldoende ernstig verwijt kon worden gemaakt. De Hoge Raad verwierp dit standpunt en oordeelde dat in deze zaak de makelaar niet als bestuurder, maar zelf aansprakelijk werd gehouden wegens schending van een op hem persoonlijk rustende zorgvuldigheidsnorm. Voor een dergelijke aansprakelijkheid gelden de gewone regels van onrechtmatige daad en is niet vereist dat de makelaar een ernstig verwijt van zijn handelen kan worden gemaakt.
Een aantal schrijvers vatte het oordeel van de Hoge Raad op als een nieuwe categorie van bestuurdersaansprakelijkheid waarvoor de maatstaf (voldoende) ernstig verwijt niet zou gelden, waardoor sprake zou zijn van een lagere drempel voor het aannemen van aansprakelijkheid. De Hoge Raad greep het arrest van 5 september jl. aan om de onduidelijkheid die op dit punt was ontstaan weg te nemen.
Uitgangspunt blijft dat alleen de vennootschap aansprakelijk is voor schade die voortvloeit uit een tekortkoming of onrechtmatige daad gepleegd door de vennootschap. Onder bijzondere omstandigheden is, naast aansprakelijkheid van die vennootschap, ook ruimte voor aansprakelijkheid van een bestuurder. Voor het aannemen van zodanige aansprakelijkheid is vereist dat die bestuurder ter zake van de benadeling persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Volgens de Hoge Raad was in het Spaanse Villa arrest echter geen sprake van bestuurdersaansprakelijkheid:
“Dat arrest had niet betrekking op het handelen van de betrokkene bij zijn taakvervulling als bestuurder van een vennootschap, maar op de vraag of de betrokkene, optredend als deskundig bemiddelaar (dienstverlener), had gehandeld in strijd met een op hem in die hoedanigheid van deskundig bemiddelaar rustende zorgvuldigheidsnorm. Zoals vermeld in rov. 3.2.2 van genoemd arrest had het hof immers (in cassatie onbestreden) geoordeeld dat niet de vennootschap waarvan de betrokkene bestuurder was, maar de betrokkene zelf als bemiddelaar optrad. (..) Zoals blijkt uit het arrest van 23 november 2012, sluit dit niet uit dat de onrechtmatige gedragingen van de betrokkene in voorkomend geval in het maatschappelijk verkeer tevens kunnen worden aangemerkt als gedragingen van de vennootschap waarvan hij bestuurder is, met als gevolg dat (ook) de vennootschap uit eigen hoofde op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk kan worden gehouden (vgl. ook HR 6 april 1979, ECLI:NL:HR:1979:AH8595, NJ 1980/34).”
Wat betekent dit nu in de praktijk? Hoofdregel blijft dat in beginsel alleen de vennootschap aansprakelijk is. Onder bijzondere omstandigheden kan daarnaast sprake zijn van persoonlijke aansprakelijkheid van een bestuurder. Om vast te stellen of een bestuurder persoonlijk aansprakelijk kan worden gehouden dient als eerste te worden bepaald of het onrechtmatig handelen heeft plaatsgevonden bij de taakvervulling als bestuurder van de vennootschap. Is dat het geval, dan geldt vervolgens dat een bestuurder – naast de aansprakelijkheid van de vennootschap zelf – alleen uit hoofde van bestuurdersaansprakelijkheid persoonlijk aansprakelijk kan zijn, indien hem een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt. Pleegt de bestuurder buiten zijn hoedanigheid van bestuurder een onrechtmatige daad, dan is in beginsel alleen hijzelf persoonlijk aansprakelijk, indien hij een op hem persoonlijk rustende norm heeft geschonden. In dat geval gelden de hogere eisen voor aansprakelijkheid niet. Er is sprake van twee naast elkaar staande normen.
De maatstaf voor het aannemen van bestuurdersaansprakelijkheid blijft derhalve de vraag of de bestuurder een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Kristianne Horrevorts (tel. 023 5530 230; horrevorts@potjonker.nl) of Floris Diepraam (tel. 023 5530 230; diepraam@potjonker.nl) of een van de andere advocaten van de sectie Ondernemings- en insolventierecht van Pot Jonker advocaten.
Bericht geplaatst oktober 2014
Terug naar overzicht