Samenvatting advies initiatiefwetsvoorstel herziening kinderalimentatie

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Recourt en van Oosten tot herziening van het stelsel van kinderalimentatie. Het advies is op 8 september 2016 openbaar gemaakt.

Inhoud initiatiefwetsvoorstel

De initiatiefnemers willen de berekeningssystematiek voor kinderalimentatie vereenvoudigen en transparanter maken. Hierdoor zou meer draagvlak bij alimentatieplichtigen ontstaan tot het voldoen van kinderalimentatie. Daarnaast willen de initiatiefnemers de regels voor het berekenen van kinderalimentatie vastleggen in het Burgerlijk Wetboek om zo de rechtszekerheid te bevorderen en de verantwoordelijkheid voor de rekenregels bij de wetgever neer te leggen. Om dit te bereiken introduceren de initiatiefnemers een nieuwe rekensystematiek en doen zij een aantal andere voorstellen op het terrein van de kinderalimentatie.

Advies

Toegevoegde waarde nieuwe rekensystematiek onduidelijk
In de huidige praktijk wordt voor de berekening van kinderalimentatie gebruik gemaakt van het rapport Alimentatienormen, dat normen en richtlijnen bevat die rechters kunnen toepassen bij het vaststellen van kinderalimentatie. In april 2013 zijn de alimentatienormen herzien om de berekening van kinderalimentatie te vereenvoudigen. Volgens de initiatiefnemers is het voor betrokkenen nog steeds onduidelijk hoe ze de berekening moeten maken. Zij hebben daarom een nieuwe rekensystematiek ontwikkeld.
De vraag rijst waarom de initiatiefnemers kiezen voor een nieuwe systematiek. Naar het oordeel van de Afdeling is de toegevoegde waarde van een nieuwe systematiek voor de berekening van kinderalimentatie ten opzichte van het rapport Alimentatienormen onduidelijk. Weliswaar zijn de systemen op hoofdlijnen vergelijkbaar, maar in de uitwerking treden grote onduidelijkheden op. Verder zijn voorspelbaarheid en rechtszekerheid niet gediend met de invoering van een geheel nieuw rekensysteem. Zij adviseert de rekensystematiek van het rapport Alimentatienormen in het initiatiefwetsvoorstel over te nemen.

Vaststellen van kinderalimentatie
De basis voor de voorgestelde berekening van kinderalimentatie is de vaststelling van het inkomen. De Afdeling advisering is van mening dat de inkomensvaststelling op grond van het initiatiefwetsvoorstel lang niet altijd zo eenvoudig is als de toelichting op het voorstel doet voorkomen. Dit komt door het grote aantal variabelen dat bij het vaststellen van het inkomen een rol speelt en tot discussie kan leiden. Zo is bijvoorbeeld niet omschreven wat bedoeld wordt met 'inkomen', roept het begrip 'incidentele inkomsten' vragen op en is onduidelijk hoe het inkomen van een ondernemer moet worden vastgesteld. Het zal dan ook niet altijd mogelijk zijn dat ouders er zelf met een rekentool uitkomen, hetgeen wel de opzet van de initiatiefnemers is. Komen partijen wel uit de inkomensvaststelling, dan is het niet ondenkbaar dat een van beiden of beiden daarbij op het verkeerde been zijn gezet vanwege het ontbreken van inzicht in de componenten die het inkomen bepalen.

Voorrang
De initiatiefnemers zijn van mening dat het krijgen van kinderen binnen een volgende relatie en een eventuele beëindiging van die relatie geen effect mag hebben op de kinderalimentatie waarop de ouder van de kinderen uit een vorige relatie aanspraak maakt. Hiertoe is een nieuwe rekenregel in het initiatiefwetsvoorstel opgenomen, die moet voorkomen dat rechterlijke procedures gevoerd kunnen worden over de beschikbare financiële draagkracht als gevolg van de geboorte van een nieuw kind.
De Afdeling advisering concludeert dat de voorgestelde regel niet in overeenstemming is met het in het Burgerlijk Wetboek vastgelegde uitgangspunt dat ouders naar draagkracht bijdragen in de kosten van de verzorging en de opvoeding van al hun kinderen. Dat klemt te meer daar het wetsvoorstel door deze regel een ongerechtvaardigd onderscheid maakt tussen kinderen uit verschillende relaties.

Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en de reactie van de indieners.