Direct naar artikelinhoud

'300 duizend studenten worden opgeleid voor robotbaan'

Bijna 300 duizend studenten volgen nu een opleiding voor werk dat mogelijk op korte termijn wordt overgenomen door robots. Vooral mbo-opleidingen bieden slechte baankansen.

Een verpleegster loopt langs 'Pepper', een menselijke robot ontworpen om bezoekers en patiënten te verwelkomen en verzorgen, in het Damiaan ziekenhuis, Oostende.Beeld REUTERS

Voor 286 duizend studenten wordt de toekomstige baan waarvoor ze momenteel in opleiding zijn, bedreigd door robots en automatisering. Dat voorspellen onderzoekers van accountant Deloitte in een dinsdag verschenen rapport.

Daarmee bedreigt de werkgelegenheidserosie om en nabij een kwart van alle huidige studenten. Vooral mbo-opleidingen bieden slechte baankansen. Volgens Deloitte zijn 174 duizend mbo-studenten de pineut, bijna de helft van totale huidige aantal mbo'ers. Met name bij opleidingen in administratieve, financiële en technische richtingen bestaat de kans weggeconcurreerd te worden door robots. De automatiseringskans is daar meer dan 60 procent.

Mbo gezondheidszorg en de opleiding mbo Detailhandel hebben een iets lagere automatiseringsdreiging (rond de 40 procent), maar tellen wel de grootste aantallen studenten. Dat zou de studenten op deze opleidingen des te kwetsbaarder maken, omdat de concurrentie op de arbeidsmarkt groter is.

Over het algemeen geldt: hoe hoger opgeleid, hoe veiliger de gekozen studie. Bij hbo-opleidingen (84 duizend potentieel 'nutteloze' studenten) en universiteiten (28 duizend) zijn de effecten minder sterk voelbaar. Maar ook aan deze instellingen worden studenten opgeleid voor toekomstige 'spookfuncties'. Onder meer de studies accountancy, bedrijfseconomie en economie, hotelmanagement, logistiek en journalistiek behoren tot de risico-opleidingen volgens het rapport. Robots kunnen straks net zo makkelijk een financiële rapportage schrijven, het bezorgingproces van een pakket managen of een analyse over de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten in elkaar sleutelen, is de aanname.

Het Deloitte-onderzoek is gebaseerd op een studie van de universiteit van Oxford naar de automatiseringkans bij ruim 700 beroepen. Deloitte leidde daar in 2014 al uit af dat in Nederland de komende twintig jaar zo'n 2- tot 3 miljoen banen op de tocht staan. Die informatie is bij dit nieuwe onderzoek gekoppeld aan een studie van de Universiteit van Maastricht over welke opleidingen tot welke banen leiden. Ook hebben ze de opleidingsinformatie van de meer dan een miljoen geregistreerde studenten doorgespit.

De onderzoekers houden wel een slag om de arm, omdat ze nadrukkelijk spreken over 'kansen' op automatisering. Het risico op robotconcurrentie verschilt sterk voor de 286 duizend studenten. Het komen en gaan van beroepen en functies is bovendien van alle tijden. Lantaarnopsteker of kolenboer was ooit de levensinvulling van menig individu, nu maalt niemand erom dat daarvoor kantoorbanen in de plaats zijn gekomen.

Hoe hoger opgeleid, hoe veiliger de gekozen studie

Daarnaast creëert de technologische vooruitgang ook nieuwe banen. Zo verschuift binnen de detailhandel bijvoorbeeld werk van verkoopmanagers in de winkelstraten naar programmeurs, gemeenschapsmanagers en contentbeheerders in onlinewinkels. De onderzoekers laten dat buiten beschouwing.

Of scholen bij hun opleidingsprogramma rekening houden met deze ontwikkelingen, was geen onderdeel van de exercitie, zegt onderzoeksleider Maurice Fransen. 'Maar het zegt genoeg dat de opleidingen nog steeds traditionele namen hebben.'

De komende twintig jaar staan zo'n 2- tot 3 miljoen banen op de tocht
Deloitte