Geen belemmeringen meer bij aankopen op buitenlandse websites
Op 21 november 2017 hebben drie Europese wetgevingsinstanties goedkeuring gegeven voor de tekst van het voorstel voor een Geoblocking Verordening. Onder deze verordening is discriminatie op grond van de geografische locatie waar een consument zich bevindt niet langer toegestaan bij het doen van online aankopen. Echter, diensten als Netflix en Spotify zijn uitgezonderd.
Achtergrond
Er zijn verschillende geoblocking methoden die bedrijven gebruiken om consumenten uit andere lidstaten te weren van hun website. Zo worden consumenten bij het online aanschaffen van een product bijvoorbeeld handig omgeleid naar een website van de eigen lidstaat of wordt de betaling van een product geweigerd aan de hand van het IP-adres. Wanneer een consument uit Nederland kaartjes voor een concert in Duitsland alleen kan kopen via een Nederlandse website, is dit een vorm van discriminatie op grond van nationaliteit. Een vervelende bijkomstigheid is dat een consument op deze manier vaak niet de goedkoopste optie voor zichzelf kan vinden.
De Europese Commissie (Commissie) heeft zich ten doel gesteld de beperkingen van grensoverschrijdend e-commerce zoveel mogelijk weg te halen en o.a. meer transparantie te verschaffen. Op 10 mei 2017 rondde de Commissie haar e-commerce onderzoek af (Zie de blogs in de kantlijn). Tijdens dat onderzoek is de Commissie op vier mogelijke gevallen van concurrentieverstorende praktijken in de e-commerce gestuit (Zie de blogs in de kantlijn). Een voorstel voor een verordening om het ‘digitale huisarrest’ op te heffen is na maanden van onderhandelen goedgekeurd. Het is slechts een formele kwestie voordat de Geoblocking Verordening in werking zal treden.
De Geoblocking Verordening
‘To shop like a local’ was de belangrijkste insteek van de Verordening tegen ongerechtvaardigde geoblocking. Het doel is om van Europa een uniforme digitale markt te maken.
De nieuwe regel ziet op drie verschillende situaties van geoblocking. De Geoblocking Verordening is van toepassing op:
(i) de verkoop van goederen zonder fysieke levering,
(ii) de verkoop van elektronisch geleverde diensten; en
(iii) de verkoop van diensten die op een specifieke locatie worden aangeboden.
Consumenten lopen niet langer tegen belemmeringen aan ontstaan door geoblocking bij het doen van aankopen op een buitenlandse website. Men moet het gekochte product wel zelf afhalen of laten bezorgen als de verkoper daar niet in voorziet. De webshop mag bijvoorbeeld Nederlandse consumenten alleen nog doorsturen naar een Nederlandse website als daar specifiek toestemming voor is gevraagd aan de consument.
De nieuwe regels zullen consumenten dus meer controle en inzicht geven bij het doen van online aankopen. De consument is makkelijker in staat prijzen te vergelijken om zo de meest gunstige aankoop te doen.
Implicaties
Zoals hierboven omschreven ziet de Geoblocking Verordening onder andere op de verkoop van goederen zonder fysieke levering. Dit betekent dat de verordening geen leverplicht oplegt aan bedrijven zolang zij aan de consument kenbaar maken dat zij niet in de lidstaat van bestemming leveren.
De Geoblocking Verordening verplicht niet tot prijsharmonisatie. Een consument is dus niet verzekerd van de laagste prijs voor een product in eigen land. Wel is de consument in de mogelijkheid het goedkoopste product te vinden en aan te schaffen elders in Europa.
Drempels zoals het nodig hebben van een debet- of creditcard uit een ander land zouden na invoering van de Geoblocking Verordening moeten verdwijnen. Webshops mogen nog wel bepalen welke betaalmiddelen zij accepteren, echter zonder onderscheid op basis van de verblijfplaats van een consument. Wanneer een webshop bijvoorbeeld de Maestro betaalmethode aanbiedt, zal zij ook buitenlandse Maestro betaalpassen moeten accepteren.
Commentaar
In de Geoblocking Verordening wordt een uitzondering gemaakt voor alles wat beschermd is onder het auteursrecht. Hiermee vallen diensten zoals Netflix en Spotify niet onder de nieuwe regels. Consumenten hebben dus geen recht op het Netflix aanbod van een andere lidstaat. Een volledige doorbraak naar een uniforme digitale markt is er dus nog niet. Wel heeft de Commissie het voornemen om deze diensten onder de werking van de Geoblocking Verordening te brengen.
Prijsdifferentiatie en fysieke levering in een andere lidstaat blijven mogelijke obstakels omdat de nieuwe regel enkel beoogt discriminatie op toegang tot producten en diensten op te heffen, maar verder weinig verplichtingen oplegt aan handelaars. Echter, juist doordat consumenten de mogelijkheid krijgen om goedkopere producten op een buitenlandse website te vinden en aan te schaffen is het aannemelijk dat de prijsschommelingen zullen verdwijnen.
De Geoblocking Verordening zal in ieder geval zorgen voor meer transparantie waardoor consumenten beter in staat zijn te bepalen of ze écht de beste deal hebben. Het is nog even wachten totdat we massaal prijzen kunnen gaan vergelijken op buitenlandse websites, want naar verwachting treedt de Geoblocking Verordening pas eind 2018 in werking. Ondernemers hebben tot die tijd de mogelijkheid hun beleid aan te passen zodat dit in overeenstemming komt met de nieuwe regels. Voor vragen hierover kunt u zich tot de auteur wenden.
De auteur van deze blog, Esther van Aalst schreef ook een wetenschappelijk artikel over geoblocking en online verkoop in exclusieve distributiesystemen.
