Publicaties in EU vanaf 2020 open access

Voor iedereen gratis toegankelijk. Deze eis van open access gaat vanaf 2020 gelden voor alle wetenschappelijke artikelen in Europa die met publiek geld zijn gefinancierd. De EU-ministers voor Onderzoek en Innovatie hebben daar afgelopen vrijdag unaniem toe besloten. Nederland had dit besluit eerder al genomen.

De EU-ministers willen met dit besluit onder meer bereiken dat ondernemers, huisartsen en leraren zich sneller en makkelijker op de hoogte kunnen stellen van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen.

Welk systeem de EU-lidstaten gaan gebruiken om artikelen vrij toegankelijk te maken, is nog niet duidelijk. Sterk in opkomst is het systeem waarbij onderzoekers een article processing charge betalen aan een uitgever, die het vervolgens op moment van publiceren open access maakt. In het huidige, nog dominante systeem, betalen universiteiten abonnementskosten aan de uitgevers, voor een pakket aan tijdschriften. Maar die big deals zijn in de ogen van de universiteiten veel te duur geworden. Bovendien zijn de tijdschriften alleen voor de abonnees toegankelijk.

De Nederlandse Vereniging van Universiteiten (VSNU) maakte deze week bekend een open access-deal te hebben gesloten met ACS, een Amerikaanse uitgever die sterk is op het gebied van chemie. Volgens de overeenkomst hoeven Nederlandse onderzoekers die open access publiceren in een ACS-tijdschrift daar geen extra kosten voor te betalen als dat tijdschrift al in het abonnement zit. Eerder zijn soortgelijke deals gesloten met vier grote wetenschappelijke uitgevers: Springer, Elsevier, Wiley en Sage.