Opeenvolgende eliminatiefasen in openbare aanbestedingsprocedures toegestaan

HvJ EU 20 september 2018, ECLI:EU:C:2018:752 (C-546/16)

Het Hof van Justitie EU heeft op 20 september 2018 een noemenswaardig arrest gewezen over de toelaatbaarheid van het opnemen van gunningscriteria in een openbare aanbestedingsprocedure, die in opeenvolgende eliminatiefasen worden toegepast. Volgens het Hof is een dergelijke gunningssystematiek toegestaan.

De casus

De Spaanse stichting Musikene, de aanbestedende dienst, schrijft in juli 2016 een openbare aanbesteding uit voor de gunning van een overheidsopdracht voor de levering van onder andere meubilair voor muziekinrichtingen, muziekinstrumenten, opnameapparatuur en reprografische apparatuur. In totaal kunnen inschrijvers 100 punten scoren op kwaliteit en prijs. De beoordeling van de inschrijvingen vindt plaats in twee opeenvolgende (eliminatie)fasen. In de eerste fase, de zogenaamde ‘’technische fase’’ dienen inschrijvers een presentatie en beschrijving van het project te geven, waarmee maximaal 50 punten kunnen worden verdiend. Een inschrijver moet minimaal 35 punten behalen in de technische fase om door te gaan naar de tweede fase (de “economische fase”), waarin een beoordeling plaatsvindt op prijs en wederom maximaal 50 punten kunnen worden behaald.

Montte SL (hierna: Montte) maakt bezwaar tegen deze gunningssystematiek bij de bevoegde Spaanse instantie. Haar bezwaar houdt in dat de systematiek de toegang van inschrijvers tot de economische fase van de gunningsprocedure van de opdracht beperkt en in de praktijk elke vorm van gezamenlijke weging van de technische en economische criteria uitholt. Montte betoogt dat anders dan het prijscriterium, dat automatisch wordt toegepast middels een formule, de technische criteria – die onderhevig zijn aan een minder objectieve beoordeling – in de praktijk wegen voor 100 % van de totale punten. Bij toepassing van zulke criteria kan de aanbestedende dienst na weging van alle criteria dus niet weten welke offerte het (economisch) voordeligst is.

Oordeel Hof

Het Hof oordeelt dat de betreffende gunningssystematiek is toegestaan. Het Hof benadrukt dat aanbestedende diensten de vrijheid hebben om op grond van hun behoeften met name het niveau van technische kwaliteit dat inschrijvingen moeten bereiken vast te stellen, aan de hand van de kenmerken en het voorwerp van de betrokken opdracht, en om een minimumniveau vast te stellen dat inschrijvingen vanuit technisch oogpunt moeten behalen. Een offerte die niet aan een dergelijke drempel voldoet, beantwoordt in beginsel niet aan de behoeften van de aanbestedende dienst en hoeft niet in aanmerking te worden genomen bij de bepaling van de economisch voordeligste inschrijving. De aanbestedende dienst is er in een dergelijk geval niet toe gehouden om vast te stellen of de prijs van een dergelijke offerte lager is dan die van niet-geëlimineerde offertes die wel aan het minimumniveau voldoen.

Daarbij komt dat de aanbestedende dienst, in deze zaak, slechts kan weigeren offertes op basis van hun prijs te beoordelen, indien deze niet voldoen aan de minimale technische vereisten en dus niet aan de behoeften van de aanbestedende dienst. Een dergelijke aanpak heeft niet tot doel om het aantal inschrijvingen dat zal worden beoordeeld op basis van hun prijs, te beperken, aangezien alle ingediende offertes in beginsel kunnen voldoen aan deze minimumvereisten.

Voor de praktijk

Uit deze uitspraak volgt dat de behoeften van aanbestedende diensten in principe leidend zijn en dat aanbestedende diensten bij openbare procedures een grote mate van vrijheid toekomt ten aanzien van het vaststellen van het minimumniveau dat inschrijvingen vanuit technisch oogpunt moeten behalen. In deze fase hoeft de aanbestedende dienst nog niet de prijs te beoordelen en kan hij de ‘’economische’’ component achterwege laten. Deze verduidelijking door het Hof is dan ook een welkome aanvulling voor de praktijk, omdat het Hof een reeds in de praktijk toegepaste gunning in twee fasen bij EMVI nu expliciet heeft goedgekeurd.

Meer informatie

Neem voor meer informatie over dit arrest of over andere aanbestedingsrechtelijke onderwerpen contact op met Ingrid van den Berge, advocaat/partner en aanbestedingsrechtspecialist bij Nysingh advocaten – notarissen, E: ingrid.vandenberge@nysingh.nl | T: 088-7520040

Actueel