Samenvatting advies over Verzamelwet Brexit

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel over de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (Verzamelwet Brexit). Het wetsvoorstel is op 16 november 2018 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering openbaar geworden.

Inhoud voorstel

Het wetsvoorstel voorziet in enkele aanpassingen van de Nederlandse wetgeving door de Brexit. Naast enkele technische aanpassingen gaat het ook om wijzigingen die erop gericht zijn onaanvaardbare gevolgen voor burgers en bedrijven door de Brexit te voorkomen. Een belangrijk onderdeel van het voorstel is een algemene machtigingsbepaling die het mogelijk maakt om bij lagere regelgeving de nodige maatregelen te treffen, zo nodig in afwijking van de wet.

Samenhangende aanpak

De Afdeling advisering onderschrijft dat het onvoorspelbare karakter van het onderhandelingsproces over de Brexit en de uitkomsten daarvan onconventionele maatregelen noodzakelijk maken. Ook kan het wenselijk zijn om onaanvaardbare gevolgen van de Brexit op te vangen met (nationale) maatregelen. Het is echter van belang dat de regering daarbij een samenhangende en gecoördineerde aanpak volgt. Voor een aantal terreinen bevat het wetsvoorstel specifieke maatregelen met het oog op de Brexit. Voor veel vergelijkbare terreinen is dat niet het geval. De Afdeling advisering mist een systematische analyse van de verschillende situaties en beleidslijnen. Het advies is om alsnog zo’n analyse te maken en in het licht daarvan het wetsvoorstel nader te bezien.

Algemene machtigingsbepaling

Het zwaartepunt van de aanpassingsoperatie verschuift door de algemene machtigingsbepaling feitelijk naar het laatste moment. Dit stelt hoge eisen aan de voorbereiding en coördinatie van de beleidsvorming en van de regelgeving op dat laatste moment. Het is zaak om op dat moment zicht te hebben op de terreinen waarop onaanvaardbare gevolgen zouden kunnen optreden en welke maatregelen wenselijk zijn om die gevolgen te mitigeren. Bij afwijking van de wet moet betrokkenheid van het parlement achteraf worden gewaarborgd. Het advies is om aan de algemene machtigingsbepaling daarom meer voorwaarden te verbinden.

Terugwerkende kracht

Het wetsvoorstel bevat verschillende bepalingen die een belastend karakter hebben. Belastende regelingen hebben alleen in uitzonderlijke gevallen terugwerkende kracht. Vooralsnog ziet de Afdeling advisering geen adequate motivering voor het toekennen van terugwerkende kracht aan de regelingen in het wetsvoorstel met een belastend karakter. De Afdeling advisering wijst er verder op dat met de terugwerkende kracht van delegatiegrondslagen nog niet de mogelijkheid is gecreëerd om ook alvast de gedelegeerde regelgeving vast te stellen. Dit roept de vraag op wat voor deze gevallen met de terugwerkende kracht kan worden bereikt. Het advies is om het voorstel op deze punten aan te passen.

Volledige tekst van het advies

Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en het nader rapport (de reactie) van de minister van Buitenlandse Zaken.