Docent verlaat klas na schietincident in Utrechtse tram: ontslag op staande voet

Na het schietincident op 18 maart 2019 in de tram aan het 24 Oktoberplein in Utrecht heeft een docent in strijd met een gegeven politieadvies de nabijgelegen school waar hij werkzaam is vroegtijdig verlaten en zijn klas daarbij zonder toezicht achtergelaten. De docent is vervolgens op staande voet ontslagen. In deze procedure beoordeelt de kantonrechter Utrecht op verzoek van de docent de rechtsgeldigheid van het gegeven ontslag.

De feiten
De betrokkene is sinds 1 augustus 2000 in dienst als onderwijskundig coördinerend docent. Om 10:42 uur op 18 maart 2019 is bij de politie de melding binnengekomen van een ernstig schietincident in de tram aan het 24 Oktoberplein te Utrecht. Drie personen lieten daarbij het leven en meerdere personen raakten gewond. Aangezien er aanwijzingen waren dat er mogelijk sprake was van een terroristisch misdrijf, de schutter en meerdere daders op dat moment nog vrij rondliepen en de school in de nabijheid van het incident was gelegen, adviseerde de politie aan de schooldirectie iedereen tot 18.00 uur binnen te houden. De onderwijsdirecteur heeft de docent hierover persoonlijk geïnstrueerd. Desondanks heeft de docent besloten het schoolgebouw na zijn laatste les vóór 16:00 uur te verlaten. Een collega heeft geconstateerd dat hij zijn studenten daarbij zonder enig toezicht heeft achtergelaten. De volgende dag, 19 maart 2019, heeft de directeur de docent gevraagd naar de reden van het vroegtijdige vertrek, waarop de docent antwoordde nog enkele afspraken te hebben staan. De directeur heeft te kennen gegeven dit onacceptabel te vinden met de mededeling de docent hierover nog te spreken. Tijdens een gesprek op 21 maart 2019 is aan de docent kenbaar gemaakt dat hij is geschorst en dat het College van Bestuur een besluit zal nemen over zijn rechtspositie. Bij brief van 22 maart 2019 is de docent door het College van Bestuur op staande voet ontslagen.

Standpunt docent
De docent stelt dat er geen sprake is van een rechtsgeldig ontslag op staande voet. Ten eerste is het ontslag volgens hem niet onverwijld gegeven, nu de werkgever al op 19 maart 2019 op de hoogte was van de feiten en vervolgens drie dagen heeft gewacht met het geven van het ontslag. Ten tweede stelt de docent dat er géén dringende reden aan het ontslag ten grondslag ligt, omdat hij geen instructies zou hebben overtreden, hij zijn studenten naar de kantine heeft gebracht en ze niet heeft blootgesteld aan gevaar. Ook voert de docent aan dat persoonlijke omstandigheden (lang dienstverband, diabetes en hij is kostwinnaar) niet zijn meegewogen bij het ontslagbesluit. De docent verzoekt dan ook om toekenning van de transitievergoeding (EUR 81.000 bruto), billijke vergoeding (EUR 365.085,99 bruto) en een vergoeding wegens onregelmatige opzegging (EUR 18.468,54 bruto).

Oordeel kantonrechter
De kantonrechter stelt voorop dat voor de onverwijldheid van het ontslag op staande voet beslissend is het tijdstip waarop de feiten bekend zijn geworden bij degene die bevoegd is het ontslag te geven. Volgens de kantonrechter is aan dit vereiste voldaan. Er zit weliswaar een aantal dagen tussen het ontstaan van het vermoeden van de dringende reden en het daadwerkelijke ontslag op staande voet, doch een werkgever moet de mogelijkheid hebben de juistheid van het vermoeden te onderzoeken. Daarbij dient werkgever wel met de grootst mogelijke voortvarendheid te handelen. Gelet op het te voeren onderzoek, het noodzakelijke overleg met de docent, collega’s en juristen is in deze kwestie voldoende voortvarend gehandeld. Het ontslag is onverwijld gegeven. De kantonrechter is wel van mening dat het beter zou zijn indien met de docent, naast de brief van 22 maart 2019, ook persoonlijk telefonisch contact zou zijn opgenomen, dit gelet op de ingrijpende consequenties van het ontslag.

Gelet op alle omstandigheden van het geval is de kantonrechter daarnaast van oordeel dat er van een dringende reden sprake is. Daarbij is het uitgangspunt dat een docent verantwoordelijk is voor zijn klas en dat op hem aldus een zorgplicht rust, ongeacht of de studenten kinderen of jongvolwassenen zijn. Dit geldt zeker voor een ervaren onderwijskundig coördinerend docent die is ingeschaald in de hoogste schaal. Daarbij komt dat de situatie op 18 maart 2019 een zeer uitzonderlijke situatie betrof, waarbij de veiligheid van de studenten in het geding was door een potentiële terroristische dreiging. Met het vroegtijdig verlaten van het pand en het daardoor achterlaten van zijn studenten in een drukke kantine waarbinnen al een gespannen sfeer heerste, terwijl hij op dat moment wel de verantwoordelijkheid voor de studenten droeg, heeft de docent zijn zorgplicht geschonden. Ook de persoonlijke omstandigheden van de docent staan niet aan een ontslag op staande voet in de weg. Het ontslag heeft weliswaar erg nadelige gevolgen voor de docent nu hij enig kostwinnaar is, echter gelet op het huidige lerarentekort zal het niet lang duren voordat hij een andere baan heeft gevonden. De kantonrechter concludeert dat van de school redelijkerwijs niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst, gelet op de ernstige vertrouwensbreuk, te laten voortduren en dat het ontslag op staande voet rechtsgeldig is gegeven.

Nu er sprake is van een rechtsgeldig ontslag op staande voet, dient het verzoek om toekenning van een billijke vergoeding en vergoeding wegens onregelmatige opzegging te worden afgewezen. Daarnaast leveren de feiten en omstandigheden in dit geval volgens de kantonrechter ernstige verwijtbaarheid op, waardoor de werkgever ook de transitievergoeding niet is verschuldigd.

Conclusie
Het negeren van instructies, zeker in uitzonderlijke situaties waarbij de veiligheid van studenten op het spel staat, kan docenten duur komen te staan. Zo ook na een dienstverband van bijna 20 jaar. Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met de arbeidsrechtspecialisten van ons team Onderwijs.

September 2019