14.09.2019
Waarschuwing tegen alternatieve Q-koortsbehandeling is (vooralsnog) vrijheid van meningsuiting
De (alternatieve) behandeling van Q-koorts
Q-koorts is een bacteriële infectieziekte die door dieren, vooral door geiten en schapen, op mensen kan worden overgedragen. Nadat de acute fase van de ziekte voorbij is, houden sommige Q-koorts patiënten langere tijd gezondheidsklachten. Dit ziektebeeld wordt Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) genoemd. In Nederland lijden meer dan 1.000 mensen aan QVS. Het Radboudumc behandelt sinds 2008 patiënten met QVS. Onderzoek naar behandelmethoden vindt plaats vanuit de afdeling Interne Geneeskunde van het Radboudumc.
Op dit moment bestaat nog geen (regulier) geneesmiddel voor QVS. Een alternatief (BIG-geregistreerd) arts heeft een behandelmethode ontwikkeld, onder de naam ‘autovaccintherapie’, waarmee Q-koortspatiënten volgens hem kunnen genezen. Bij die behandeling wordt bloed bij de patiënten afgenomen, om dat vervolgens na een aantal weken weer te injecteren. Deze behandelmethode is naar wetenschappelijke maatstaven nog niet bewezen, daarvoor moet eerst kostbaar laboratorium onderzoek worden verricht.
Een de arts heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Radbouduniversiteit, waar het Q-koorts expertisecentrum van het Radboudumc onder valt.
Waarschuwing voor alternatieve behandeling
Een internist van Radboudumc – die zich bezighoudt met QVS – zei in de krant dat Q-koortspatiënten die in zee gaan met de (behandeling van) arts “levensgevaarlijk” bezig zijn. Ook in andere media is vanuit Radboudumc gewaarschuwd voor deze behandeling, waar volgens het ziekenhuis verschillende gezondheidsrisico’s aan kleven.
De arts wil dat het ziekenhuis deze waarschuwingen terugneemt en eist rectificatie, nog voordat rechtbank een definitieve beslissing in de zaak neemt. Volgens de arts zijn de negatieve uitlatingen over hem en zijn autovaccintherapie niet terecht en schadelijk voor zijn reputatie.
Vrijheid van meningsuiting – recht op eer en goede naam
De Rechtbank Gelderland buigt zich vervolgens over de vraag of de internist (danwel het ziekenhuis) dit standpunt mocht ventileren, is dit (g)een onrechtmatige schending van de eer en goede naam van de arts?
In deze zaak gaat het feitelijk om een botsing tussen twee fundamentele rechten: het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op eer en goede naam. De rechtbank maakt een grondige afweging tussen de rechten en oordeelt dat de internist dit mocht zeggen: het recht op vrije meningsuiting gaat (nu) voor. De rechtbank constateert dat het door de internist gesignaleerde gevaar voldoende basis vindt in de feiten en dat de internist, als autoriteit op het gebied van QVS, bezien vanuit het algemeen belang, de gewraakte uitlating over (potentieel) levensgevaar heeft mogen doen. Ook mag de autovaccintherapie alternatief genoemd worden. Het ziekenhuis is niet verantwoordelijk voor de wijze waarop de waarschuwing in de media is gepresenteerd, schrijft de rechtbank in een persbericht.
Conclusie: Radboudumc hoeft vooralsnog de waarschuwing over behandeling Q-koorts niet terug te nemen. Vooralsnog, want de rechtszaak is nog niet afgerond, er volgt nog een definitieve beslissing.
