Bij de verkoop van aandelen luistert de formulering van (balans)garanties héél nauw

In bijna alle aandelenkoopovereenkomsten komen ze voor: garantiebepalingen. Dit zijn bepalingen waarin de verkoper verklaart dat bepaalde feiten en omstandigheden kloppen en zodoende aan de koper bescherming bieden. Indien sprake is van een inbreuk op een garantie zal de verkoper over het algemeen de door de koper geleden schade moeten vergoeden. Het belang van een goede formulering van een garantiebepaling blijkt uit een onlangs gepubliceerde uitspraak van Rechtbank Rotterdam.

De casus
Het ging in deze uitspraak over de verkoop van een aandelenbelang in Petrogas International B.V. (“Petrogas”). Die verkoop had in twee etappes plaatsgevonden: een stuk in 2009 en nog een deel in 2012. In de aandelenkoopovereenkomst uit 2009 hadden verkoper en Petrogas garanties gegeven met betrekking tot de balans per 31 december 2008, onder andere dat de daarin opgenomen vorderingen op debiteuren volledig incasseerbaar waren (de “balansgarantie”).

Bij de verwerving van het tweede deel was opnieuw een koopovereenkomst gesloten. In die overeenkomst nam de verkoper aansprakelijkheid op zich voor het geval zou blijken van schulden of verplichtingen die niet waren “voorzien” in de nog goed te keuren jaarrekening 2011 (de “aansprakelijkheidsclausule”). Daarnaast werd afgesproken dat de bepalingen uit de eerste overeenkomst “onverkort van toepassing bleven”.

Het geschil
Één van de dochtervennootschappen van Petrogas was verwikkeld in een rechtszaak met een leverancier. Dat was bij iedereen bekend, want daaraan was een passage gewijd in de toelichting van de (geconsolideerde) jaarrekening 2011. Daarin was te lezen dat de dochter van Petrogas een verrekenbare tegenclaim meende te hebben, dat zij deze rechtszaak verwachtte te winnen en dat daarom géén voorziening voor deze kwestie was opgenomen in de balans. Het pakte echter anders uit; de Petrogas-dochter werd toch door de rechter veroordeeld om haar betalingsverplichting na te komen.

Koper vorderde vervolgens van verkoper een schadevergoeding op grond van de aansprakelijkheidsclausule. Bovendien dacht de koper ook een beroep te kunnen doen op de balansgarantie per 31 december 2008 uit de eerste koopovereenkomst. Die was immers “onverkort van toepassing” gebleven, kortom: ook van toepassing op de balans per 31 december 2011.

Oordeel Rechtbank
De rechtbank ging hier niet in mee. De rechtbank oordeelde dat “van een garantie in het algemeen mag worden verwacht dat deze expliciet wordt overeengekomen en ook als zodanig wordt opgeschreven”. Dat de bepalingen uit de eerste overeenkomst (die zagen op de balans per eind 2008) “onverkort” zijn blijven gelden, wil niet zeggen dat die ook “van overeenkomstige toepassing” waren op de balans per eind 2011, aldus de rechtbank. Dat had dan explicieter opgeschreven moeten worden. Overigens, maar dit terzijde, had de koper daaraan niet veel gehad. De eerdere balansgarantie had immers betrekking op de inbaarheid van vorderingen, terwijl de rechtszaak met de leverancier nu juist over een betalingsverplichting ging.

Voor die verplichting achtte de rechtbank de verkoper evenmin tegenover de koper aansprakelijk op grond van de aansprakelijkheidsclausule. Volgens de rechtbank was deze verplichting namelijk wel “voorzien in de jaarrekening” ook al stond deze niet in de balans. De rechtbank wijst er in haar vonnis op dat de term “voorzien” verschillende betekenissen heeft. Daarmee hoeft niet per definitie alleen een balansvoorziening bedoeld te zijn. De aansprakelijkheidsclausule verwees naar de “jaarrekening”. Die omvat niet alleen de balans maar ook de toelichting. En daarin was de claim wel genoemd/voorzien. De rechtbank suggereert dat dit misschien anders was geweest als er was verwezen, niet naar de “jaarrekening”, maar naar de “jaarcijfers”. De vorderingen van koper werden dus afgewezen.

Conclusie
Deze uitspraak laat zien hoe belangrijk het is om overeenkomsten héél zorgvuldig te formuleren. En dat dit des te meer geldt voor garantiebepalingen in een aandelenkoopovereenkomst. Een discussie achteraf kan met name voor de koper nadelig uitpakken.

Meer informatie
Heeft u hulp nodig bij het opstellen van een aandelenkoopovereenkomst of heeft u andere vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met Dirkje Mandigers of Luuk Hendriks. U kunt uiteraard ook contact opnemen met een van de andere advocaten van ons team Fusies & Overnames.

Oktober 2019