Duarte Agostinho e.a. t. Portugal en 32 andere staten, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 39371/20

Zes jonge Portugezen hebben bij het EHRM gesteld dat 33 Europese staten hun verplichtingen onder het EVRM niet zijn nagekomen doordat ze onvoldoende maatregelen hebben getroffen om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van fossiele brandstoffen tegen te gaan. Het Hof stelt vast dat Portugal hier territoriale jurisdictie heeft, maar dat de andere staten niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden onder art. 1 EVRM voor de eventueel door hen in Portugal veroorzaakte uitstoot. Daarnaast hebben de zes jongeren geen nationale rechtsmiddelen benut, terwijl die volgens het EHRM wel degelijk voorhanden waren. De klacht is dan ook niet-ontvankelijk.

Verein Klimaseniorinnen Schweiz e.a. t. Zwitserland, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 53600/20

Een vereniging van oudere Zwitsers en vier Zwitserse ouderen stellen dat hun recht op leven en privéleven worden geschonden door het tekortschietende Zwitserse klimaatbeleid. Het EHRM benadrukt het bijzondere en urgente karakter van klimaatzaken. Gelet daarop creëert het een nieuwe mogelijkheid voor klimaatorganisaties om bij het EHRM over tekortschietend klimaatbeleid te klagen. Individuele klachten zijn juist bijna nooit ontvankelijk, ook in deze zaak niet. Het Hof formuleert verder uitgangspunten voor nationale klimaatregelingen en acht het Zwitserse beleid daarmee in strijd. Daarnaast is het recht op toegang tot de rechter geschonden doordat de vereniging niet inhoudelijk over het klimaatbeleid kon klagen.

Carême t. Frankrijk, EHRM 9 april 2024, nr. 7189/21

Carême is oud-burgemeester van de Franse gemeente Grande-Synthe, gelegen aan de Franse Noordzeekust. Door de ligging is er een groot risico van overstroming als gevolg van klimaatverandering en zeespiegelstijgingen. Verzoeken van Carême aan overheidsinstanties om maatregelen te treffen bleven onbeantwoord. De Conseil d’État heeft geoordeeld dat dergelijke maatregelen jegens de gemeente moeten worden genomen, maar niet jegens Carême persoonlijk. Voor het EHRM heeft Carême alleen als individu geklaagd. Omdat hij inmiddels in Brussel woont, onderscheidt hij zich onvoldoende van anderen als het gaat om de gevolgen die hij van klimaatverandering ondervindt. Zijn klacht is dan ook niet-ontvankelijk ratione personae.

Almeida Arroja t. Portugal, EHRM 19 maart 2024, nr. 47238/19

Een politiek commentator bij een commerciële omroep heeft in een televisiediscussie scherpe kritiek geuit op een bekende advocaat bij een gerenommeerd advocatenkantoor. Hij beschuldigde hem ervan al te veel invloed te hebben uitgeoefend op politieke besluitvorming omtrent de bouw van een nieuwe ziekenhuisvleugel. Daarop is de commentator vervolgd en veroordeeld tot een hoge schadevergoeding wegens smaad. Het EHRM acht dat onterecht, gelet op de aard van de uitingen, het beperkte bereik van het televisiedebat, de bekendheid van de advocaat en de hoogte van de schadevergoedingen. Art. 10 EVRM is door de veroordeling dan ook geschonden.

Association of People of Silesian Nationality (in liquidation) t. Polen, EHRM 14 maart 2024, nr. 26821/17

Silezië is een historische regio die nu in het zuidwesten van Polen ligt. Volgens een volkstelling uit 2011 verklaarde bijna een half miljoen mensen zowel de Poolse als de Silezische nationaliteit te hebben. De vereniging van klager werd in 2011 geregistreerd als vereniging voor mensen met een Silezische nationaliteit. In 2015 werd de verenging ontbonden omdat de Poolse Hoge Raad oordeelde dat de naam van de vereniging verbonden was aan een niet-bestaande natie en derhalve misleidend zou zijn voor het publiek. Het Hof acht de redenen voor de ontbinding echter onvoldoende zwaarwegend om een rechtvaardiging te kunnen opleveren voor de beperking van de verenigingsvrijheid en stelt een schending vast van art. 11 EVRM.

B.T. t. Rusland, EHRM 19 maart 2024, nr. 15284/19

Een politieman is vader geworden van een dochter. Zijn echtgenote wil niet voor het kind zorgen. Daarom heeft de politieman verzocht om ouderschapsverlof, maar politiemannen kunnen dat alleen krijgen als er een objectieve reden is waarom de moeder niet voor het kind kan zorgen. Zo’n reden is in deze zaak niet aangenomen. Het EHRM overweegt dat de regeling een ongelijke behandeling op grond van geslacht oplevert en op een onaanvaardbare manier uitdrukking geeft aan genderstereotypen. Daarnaast is onvoldoende rekening gehouden met de belangen van het kind. Art. 8 jo. 14 EVRM zijn dan ook geschonden.

CBR (Hémianopsie), HvJ EU 21 maart 2024, zaak C-703/22

Volgens een nieuwe minimumnorm in een bijlage bij de Europese richtlijn over rijbewijzen moeten vrachtwagenchauffeurs een bepaald minimum horizontaal gezichtsvermogen hebben. WU heeft dat vermogen niet, maar is door artsen wel rijgeschikt gevonden en heeft zijn beroep ook al jaren schadevrij en probleemloos uitgeoefend. Het HvJ EU oordeelt niettemin dat niet van de norm mag worden afgeweken, gelet op het belang van uniforme toepassing daarvan in alle lidstaten. De door de EU-wetgever gemaakte afweging tussen verkeersveiligheid en andere rechten en belangen, waaronder de door art. 15 Hv beschermde, moet redelijk worden gevonden.

D & A Pharma t. Commissie en EMA, HvJ EU 14 maart 2024, zaak C-291/22 P

D & A Pharma heeft in 2018 verzocht om een vergunning voor het in de handel brengen van een middel voor de behandeling van alcoholverslaving. Deze vergunning is geweigerd. Gebleken is dat bij de advisering over het verzoek twee deskundigen waren betrokken met rivaliserende belangen. Het Gerecht heeft dat gebillijkt. In hoger beroep oordeelt het HvJ EU dat het Gerecht in het licht van art. 41 en 52 lid 1 Hv ten onrechte heeft aangenomen dat de onpartijdigheid van de beoordeling voldoende was gewaarborgd. Het hoger beroep is op dit punt dan ook gegrond.

K.J. e.a. t. Rusland, EHRM 19 maart 2024, nrs. 27584/20 en 39768/20

Twee Noord-Koreanen die in Rusland verblijven zijn gedetineerd met het oog op hun uitzetting naar Noord-Korea. Een derde is opgepakt en overgedragen aan de Noord-Koreaanse autoriteiten; sindsdien is hij spoorloos. Een non-gouvernementele organisatie mag hem vertegenwoordigen vanwege zijn bijzondere kwetsbaarheid en de onmogelijkheid om dit zelf te kunnen doen. Vanwege het risico dat hij wordt gefolterd en hem de doodstraf wordt opgelegd omdat hij in het buitenland asiel heeft aangevraagd, was de overdracht onverenigbaar met art. 2 en 3 EVRM. Voor de andere twee Noord-Koreanen geldt dat hun detentie bovendien in strijd was met art. 5 EVRM.

Kanatlı t. Turkije, EHRM 12 maart 2024, nr. 18382/15

In Turkije bestaat de militaire dienstplicht niet alleen uit een periode van actieve dienst, maar ook uit een periode waarin een dienstplichtige jaarlijks kan worden opgeroepen als reservist. Kanatlı heeft zijn actieve dienstplicht vervuld, maar heeft daarna gewetensbezwaren ontwikkeld en wil niet meer als reservist worden opgeroepen. Hij is daarvoor strafrechtelijk veroordeeld. Art. 9 EVRM bevat bij oprechte gewetensbezwaren een verplichting om tenminste alternatieve dienstplicht mogelijk te maken. Nu ook een reservistenperiode als dienstplicht telt, geldt die verplichting ook dan. Het niet beschikbaar zijn van een alternatief is dan ook in strijd met art. 9 EVRM.