Op 23 juni 2016 trok over (zuidelijk) Nederland een supercell. Dat is de meest krachtige vorm van een onweersbui (cell). Een supercell kan gepaard gaan met extreme windsnelheden (waaronder tornado's) en met extreme neerslag. Van dat laatste was op 23 juni 2016 ook sprake: er viel toen extreem grote hagel uit de lucht, soms wel met een diameter van 10 centimeter. De totale economische schade is geschat op twee miljard euro, onder meer doordat allerlei daken geperforeerd werden door de grote hagelstenen.
10 gerechtelijke uitspraken over dekking van de supercell
Tot dusver zijn er 10 gerechtelijke uitspraken verschenen over de vraag of de schade die de supercell had veroorzaakt, gedekt was onder een opstalverzekering. De 10 uitspraken komen voort uit 6 verschillende procedures die door een verzekerde tegen zijn opstalverzekeraar waren aangespannen.
Eén van die uitspraken en procedures ging over ontstane micro-breukjes aan zonnepanelen en over de vraag of dat gedekte schade vormde (Rb. Amsterdam 4 juli 2018).
In al de andere uitspraken en procedures stond de vraag centraal of de schade te kwalificeren was als 'stormschade' of als 'hagelschade'. In die procedures was die vraag relevant omdat de verzekerde daar geen dekking had voor hagelschade, maar wel voor stormschade. De verzekerden betoogden dan dat de supercell-schade stormschade betrof, omdat de neerslag zo extreem was dat het niet meer hagel te noemen zou zijn en omdat die extreme omvang ontstaan was door de invloed van sterke windsnelheden in de supercell.
Behalve in één uitspraak, is echter tot dusver steeds geoordeeld dat het hier - nog steeds - ging om hagel en dat niet de stormwind maar de hagel als neerslag de rechtens relevante oorzaak was van de schade:
- in een procedure tegen Interpolis (Rb. Rotterdam 4 november 2016; Hof Den Haag 5 september 2017);
- in een andere procedure tegen Interpolis (Rb. Gelderland 2 augustus 2017; Hof Arnhem-Leeuwarden 17 september 2019);
- in een procedure tegen ASR (Rb. Midden-Nederland 23 augustus 2017; Rb. Midden-Nederland 14 november 2018);
- in een procedure tegen o.m. Reaal (Rb. Den Haag 8 augustus 2018).
De procedure tegen Allianz
De zesde procedure naar aanleiding van de supercell is die van een agrarische onderneming tegen diens opstalverzekeraar Allianz. In deze procedure had de Rechtbank Rotterdam in eerste aanleg, in afwijking van de hiervoor genoemde uitspraken, wél geoordeeld dat de supercell-schade kwalificeerde als (gedekte) stormschade. De rechtbank overwoog daarbij dat vaststond dat de extreme omvang van de neerslag was bepaald door "de sterke windstoten en opwaartse en neerwaartse windbewegingen in de supercell" en oordeelde daarom dat de (storm)wind de dominante oorzaak (dominant cause) was van deze schade, en niet zozeer de neerslag zelf.
Allianz is tegen dit oordeel in hoger beroep gegaan bij het Hof Den Haag en betoogde dat als dominant cause van de schade niet de stormwind maar de neerslag zelf moest gelden. De verzekerde betoogde dat als de stormwind niet als dominant cause van de schade gold, van een andere causaliteitsmaatstaf dan die van de dominant cause moest worden uitgegaan.
Het Hof Den Haag geeft Allianz gelijk. Het hof oordeelt dat de rechtbank terecht als causaliteitsmaatstaf gekeken heeft naar wat hier als dominant cause moest gelden: of de hagel, of de storm (r.o. 4.3-4.4). De dominant cause is de gebeurtenis die de meest effectieve of meest dominerende factor is voor het ontstaan van de schade, waarbij het neerkomt op regels van gezond verstand. Concreet toegepast op deze zaak oordeelt het hof dat "mede gezien het schadebeeld" - geperforeerde golfplaten daken - een "gemiddeld persoon met gezond verstand" de hagel als oorzaak zou aanwijzen en niet de storm (r.o. 4.5). Want ook al zou de extreme omvang bepaald zijn door de hevige storm(wind) hoog in de atmosfeer, een gemiddelde persoon zou zich dat niet eens realiseren, aldus het hof. Volgens het hof ging het hier dus niet om een gedekte stormschade, maar om een niet gedekte hagelschade. Dit gold ook voor hagelstenen die door valwinden met ongebruikelijke snelheid schade veroorzaakten.
Het hof vernietigt het vonnis van de Rechtbank Rotterdam en wijst de vorderingen op Allianz af. Hiermee is de enig afwijkende uitspraak over de supercell vernietigd en lijkt nu wel definitief vast te staan dat de neerslag uit de supercell niet leidde tot stormschade, maar tot hagelschade.
