Het maakt nogal wat uit welke rechtbank, en zelfs welke rechter een belastingzaak behandelt. De kans om een zaak te winnen verschilt per rechtbank aanzienlijk. Over het algemeen wint de fiscus veel vaker dan de burger.
Dat blijkt uit een onderzoek van Deloitte, dat 34.000 belastingzaken bekeek. Daaruit bleek onder andere dat belastingbetalers bij de rechtbank Noord-Nederland veel meer kans hebben om hun zaak te winnen – in 55 procent van de gevallen. Bij de rechtbanken Den Haag en Noord-Holland zijn die kansen veel lager, 34 procent. Ook constateerde Deloitte dat de ene rechter veel strenger is voor de belastingplichtige dan de ander. Er zijn rechters die in 68 procent van de gevallen gunstig oordelen voor de belastingplichtige, bij andere staat dat percentage op 22. Shoppen is echter niet mogelijk: een belastingzaak wordt behandeld door de rechtbank in de eigen regio.
Fiscus wint steeds vaker
Een andere trend die Deloitte ontdekte was dat de fiscus steeds vaker wint. In de periode vanaf 1995 wonnen ze gemiddeld 45 procent van de zaken die ze aanspanden. Het keerpunt was 2013: vanaf dat jaar zagen de onderzoekers dat de winstkansen voor de fiscus steeds vaker toenamen (bij rechtbanken, hoven en de Hoge Raad) en dat jaarlijks steeds minder belastingplichtigen hun zaak wonnen. In 2019 was dat nog maar 36 procent.
Het is daarbij niet relevant welke soort belasting in het geding is. Een uitzondering is de bepaling van de woz-waarde – voor de onroerendzaakbelasting. Belastingplichtigen krijgen in 54 procent van de gevallen gelijk. Ze procederen dan echter niet tegen de fiscus maar tegen de gemeente waar hun huis staat.
Politieke druk
Wat de oorzaken van deze verschillen zijn heeft Deloitte niet onderzocht. Mogelijk gingen veel oude zaken – ten tijde van de economische crisis – over uitstel van belastingbetaling, en werd dat relatief vaak gehonoreerd. Tegenwoordig is er ook veel politieke en maatschappelijke druk om belastingontwijking aan te pakken, waardoor rechters mogelijk strenger zijn geworden, zo suggereert Deloitte.
