Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Online plaatsen oude foto’s: gerechtshof Den Haag vernietigt uitspraak

Foto’s die meer dan 70 jaar geleden anoniem zijn gepubliceerd, zijn niet meer auteursrechtelijk beschermd. En voor online publicatie van oude archief foto’s die nog wel beschermd zijn, is ruim € 4 euro per foto redelijk, en niet € 75 per foto zoals de kantonrechter eerder besliste.

Dat zijn de kernpunten van de uitspraak van het Haagse Gerechtshof van 19 mei 2020 in een zaak van een uitgever tegen Erfgoed Leiden en Omstreken. Deze uitspraak geeft archieven meer duidelijkheid.

De zaak ging over 25 foto’s van oude stadgezichten uit Leiden en omstreken, uit de jaren ’40 en begin ’50 van de vorige eeuw, gemaakt door de fotograaf Roovers. Deze foto’s zijn destijds anoniem als briefkaarten gepubliceerd. Een uitgever kocht de auteursrechten op veel foto’s van Roovers in 1982. Roovers overleed in 2000. Erfgoed Leiden zette deze 25 foto’s online op haar eigen website. De uitgever meldde zich in 2016 en diende een claim in bij het archief. In 2018 oordeelde de kantonrechter in Den Haag dat alle foto’s nog beschermd waren en dat Erfgoed Leiden € 75 per foto moest betalen.

Erfgoed Leiden ging in hoger beroep. Het Haagse Hof oordeelt nu dat de 11 foto’s die vóór 1946 anoniem als prentbriefkaart werden uitgegeven in 2016 niet meer auteursrechtelijke beschermd waren, door verloop van de 70 jaar termijn die voor anonieme werken geldt. De overige 14 foto’s waren op dat moment nog wel beschermd. Voor de vergoeding voor het gebruik daarvan knoopt het Hof nu aan bij de bedragen die auteursrechtenorganisatie Pictoright betaalt aan fotografen voor het feit dat hun werk online wordt gezet door archieven die daarvoor met Pictoright een overeenkomst hebben gesloten. Daarbij komt het Hof uit op een bedrag van € 60 euro voor alle 14 foto’s samen, oftewel iets meer dan € 4,28 per foto.

Deze uitspraak is van belang voor alle archieven in Nederland. Op anoniem gepubliceerde foto’s op prentbriefkaarten van vóór 1950 rust inmiddels geen auteursrecht meer. Deze foto’s kunnen archieven dus zonder problemen online zetten. Voor foto’s van later datum of voor niet-anonieme foto’s geldt voor archieven voor het online plaatsen een vergoeding van enkele euro’s, niet van tientallen euro’s.

Een veilige optie voor archieven is om een overeenkomst te sluiten auteursrechtenorganisatie Pictoright. Op grond van een wetsvoorstel dat sinds 11 mei 2020 bij de Tweede Kamer ligt, kunnen archieven straks voor het online zetten van ‘niet in de handel verkrijgbare werken’ uit hun eigen collectie, zoals oude prentbriefkaarten, voor tienduizenden foto’s tegelijk vaste bedragen per jaar aan Pictoright betalen. Pictoright keert die dan aan uit aan de rechthebbenden. Claims van ‘buitenstaanders’ als de uitgever in deze zaak zijn dan niet meer mogelijk, behalve als zij gebruik maken van een opt-out, die dan alleen voor de toekomst geldt.

kaart