Samenvatting wetsvoorstel vergroten genderdiversiteit in de top van grote bedrijven

Gepubliceerd op 6 november 2020

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel dat de genderdiversiteit in de top van grote bedrijven moet vergroten. Het wetsvoorstel maakt de verhouding evenwichtiger tussen het aantal mannen en vrouwen in het bestuur van de raad van commissarissen van grote naamloze en besloten vennootschappen. Het gaat om een wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Het advies van de Afdeling advisering is op 6 november 2020 openbaar gemaakt.

Inhoud van het wetsvoorstel

Dit wetsvoorstel verplicht grote ondernemingen om passende en ambitieuze streefcijfers te formuleren voor de verhouding tussen mannen en vrouwen in het bestuur, de raad van commissarissen en de hogere managementlagen. Daarover moeten zij rapporteren aan de Sociaal-Economische Raad (SER). Verder regelt het voorstel dat raden van commissarissen en niet-uitvoerende bestuurders voor ten minste een derde uit mannen en een derde uit vrouwen bestaan. Een benoeming die in strijd is met dit quotum, is nietig. Dit heeft echter geen gevolgen voor de rechtsgeldigheid van de besluitvorming.

Verenigbaarheid met Europees gelijkebehandelingsrecht

Volgens jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie moeten uitzonderingsbepalingen voor positieve discriminatie voldoen aan een aantal voorwaarden. Een automatische voorkeur en een absoluut quotum voor vrouwen vallen niet binnen deze criteria. De toelichting bij het voorstel verwijst naar het VN-Vrouwenrechtenverdrag, een groeiende internationale consensus en uitspraken van het College voor de Rechten van de Mens. De bedoeling daarvan is om te beargumenteren dat zo’n regeling toch gerechtvaardigd is. Het advies is om duidelijk te maken of de gekozen quotumregeling een afwijking inhoudt van de geldende jurisprudentie van het Hof van Justitie, die juridisch houdbaar is. Dat zou vervolgens moeten worden afgestemd met de Europese Commissie.

Sancties en maatregelen

De Afdeling advisering heeft vragen over de mogelijke rechtsgevolgen van een nietige benoeming van commissarissen of niet-uitvoerende bestuurders, nu de geldigheid van de genomen besluiten daardoor niet wordt aangetast. Kunnen vergoedingen van de benoemde betrokkene eventueel worden teruggevorderd en wat zijn de gevolgen als de betrokkene aansprakelijk wordt gesteld? Verder is het relevant om andere sancties te overwegen. Zo is het opschorten van toekenning van vergoedingen aan alle commissarissen een mogelijkheid bij het niet voldoen aan het quotum. Daarnaast zou een openbaar publicatieregister met de samenstelling van de raden van commissarissen een preventieve werking kunnen hebben. Het publiek kan de ondernemingen dan ook gemakkelijker met elkaar vergelijken.

Monitoring en handhaving streefcijferregeling

Bedrijven moeten rapporteren over de streefcijfers aan de SER, die daarvoor een infrastructuur zal opzetten. Het advies is om te verduidelijken hoe deze infrastructuur vorm krijgt, wat de rol van de SER daarbij precies zal kunnen zijn en welke andere partijen daarbij betrokken zijn. Met name in relatie tot monitoring en handhaving van de regeling.


Afbeelding van vrouw met tablet

Lees de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en het nader rapport (de reactie) van de minister voor Rechtsbescherming.