Een ondernemingsraad (OR) heeft een instemmingsrecht ten aanzien van voorgenomen besluiten tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op grond van artikel 27 WOR. Maar wat nu als de ondernemingsraad weigert om instemming te geven voor het doorvoeren van het besluit? Is dat wel redelijk of weegt het belang van de ondernemer zwaarder? En wat kan de ondernemer doen? In dit artikel geven we op deze vragen antwoord door het instemmingsrecht van de OR te bespreken en de mogelijkheden van de ondernemer bij weigering.

Is het besluit instemmingsplichtig?

De eerste vraag die de ondernemer zichzelf moet stellen, is of het besluit überhaupt instemmingsplichtig is. Het moet gaan om een regeling. Die regeling moet zien opeen voldoende concreet onderwerp met een permanent karakter dat voor een groep personen in de onderneming geldt. Voor primaire arbeidsvoorwaarden geldt geen instemmingsrecht, dit is voorbehouden aan de vakbonden. Ook geldt geen instemmingsrecht ten aanzien van onderwerpen die uitputtend in een cao zijn geregeld.

Uitbreiding bevoegdheid OR

Een punt van aandacht is verder dat het adviesrecht van de OR kan zijn uitgebreid in een cao of ondernemingsovereenkomst. Als de OR meerdere malen schriftelijk, ondubbelzinnig en zonder voorbehoud om instemming is gevraagd en de OR heeft hier schriftelijk op gereageerd, kan een ondernemingsovereenkomst zijn ontstaan.

Vervolgstappen bij weigering instemming OR

Is het een instemmingsplichtig besluit, dan dient de ondernemer het instemmingstraject op te starten. Na de instemmingsaanvraag en de overlegvergadering(en) moet de OR gaan reageren op de aanvraag. Als de OR niet instemt, krijgt de ondernemer te maken met een patstelling. Er zijn drie opties die een ondernemer heeft: (1) afzien van het besluit, (2) het besluit aanpassen of (3) om vervangende toestemming vragen bij de kantonrechter?

Wanneer wordt er vervangende toestemming verleend?

Dat laatste, het vragen van vervangende toestemming na weigering door de OR, deed het bedrijf QBuzz. QBuzz wilde het dienstrooster aanpassen door het teruglopende reizigersaantal vanwege de coronapandemie. In dat rooster moeten meer weekend- en late diensten worden gereden. QBuzz heeft de OR gevraagd om instemming. De OR weigerde dit dat omdat het rooster ertoe zou leiden dat chauffeurs die gebroken diensten rijden en daarom niet in het weekend hoeven te rijden, voortaan alsnog weekenddiensten moeten rijden. QBuzz is vervolgens naar de kantonrechter gestapt om zij de extra diensten over alle chauffeurs wilde verdelen.

De kantonrechter heeft in deze uitspraak de toetsingswijze nader toegelicht. De kantonrechter overweegt dat de belangen van werkgever en werknemer tegen elkaar moeten worden afgewogen. Het betreft aldus niet de enkele vaststelling van een zwaarwegend belang aan de zijde van de werkgever.

Welke belangen wegen het zwaarst?

De kantonrechter oordeelt in onderhavig geval dat de OR niet onredelijk heeft gehandeld door niet in te stemmen. Echter, bij het afwegen van de belangen van beide partijen is de kantonrechter tot de conclusie gekomen dat de OR de instemming wel had moeten verlenen. De kantonrechter heeft het niet aannemelijk geacht dat de belasting van de chauffeurs met gebroken diensten zwaarder werden dan die van collega’s met een regulier rooster. De chauffeurs met gebroken diensten kunnen tussendoor namelijk naar huis. De conclusie is dan ook dat QBuzz een gerechtvaardigd belang heeft en toestemming krijgt om het nieuwe dienstrooster door te voeren, waardoor de extra diensten over alle chauffeurs verdeeld kunnen worden. Dit weegt zwaarder dan het belang van de OR die wil opkomen voor chauffeurs met voordelen uit het verleden.

Conclusie: wat kan een ondernemer doen?

De weigering van de ondernemingsraad kan onredelijk zijn of de belangen van de ondernemer kunnen zwaarder wegen. Indien de ondernemingsraad weigert instemming te geven voor het doorvoeren van het besluit, kan de ondernemer naar de kantonrechter stappen om vervangende toestemming te vragen. De kantonrechter weegt dan de belangen tegen elkaar af.

Zoekt u meer informatie over het instemmingsrecht? Neem gerust contact op met Peter Verheijden of Lisa Kloot van LVH Advocaten. Zij zijn gespecialiseerd in het arbeidsrecht en helpen u graag verder.