Een belanghebbende vroeg op 22 november 2017 bij de Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank (Svb) een aanvullende inkomensvoorziening voor ouderen aan. Svb verzocht hem om het nummer van zijn Franse identiteitskaart te verstrekken. Bij besluit van 18 december 2017 heeft de Svb de aanvraag buiten behandeling gesteld, omdat geen gehoor was gegeven aan het verzoek om dat nummer te verstrekken. De Svb heeft dit besluit via MijnOverheid in de Berichtenbox geplaatst en zodoende op de voorgeschreven wijze aan hem bekendgemaakt.
De belanghebbende was zich hier niet van bewust en stuurde op 26 januari 2018 een ingebrekestelling naar de Svb, vanwege het niet tijdig nemen van een besluit op zijn aanvraag. Bij brief van 20 februari 2018 heeft de Svb de aanvraag van 22 november 2017 (wederom) buiten behandeling gesteld. Daartegen maakte de belanghebbende bezwaar op 21 maart 2018, maar dat werd op 11 juli 2018 niet ontvankelijk verklaard, omdat het bezwaarschrift van 21 maart 2018 werd opgevat als gericht tegen het besluit van 18 december 2017. De rechtbank was het hiermee eens, maar de CRvB oordeelt anders (ECLI:NL:CRVB:2021:2174).
De CRvB begint met het oordeel dat het elektronisch berichtenverkeer vele burgers overvraagd heeft. Burgers zeggen dat zij elektronisch bereikbaar zijn, maar realiseren zich de zware gevolgen daarvan niet. Op grond van de wettelijke bepalingen zijn besluiten die in de Berichtenbox worden geplaatst wel op de voorgeschreven wijze bekendgemaakt, maar burgers realiseren zich dat niet omdat zij geen melding krijgen dat een bericht in de Berichtenbox is geplaatst en zo kunnen bezwaartermijnen ongebruikt verstrijken. De burger moet namelijk apart aanvinken of hij steeds een melding wil krijgen als er een bericht in de Berichtenbox staat. Doet hij dit niet, dan krijgt hij geen melding als er een besluit in zijn Berichtenbox staat. In een wetsvoorstel tot wijziging van de Awb is als regel opgenomen dat de burger een melding moet krijgen als er een bericht in zijn Berichtenbox staat én moet worden gewezen op de gevolgen als hij niet reageert. De CRvB noemt dit een beginsel van procedurele zorgvuldigheid. De overheid moet namelijk controleren of het daadwerkelijk de bedoeling van de burger is om geen bericht te krijgen als er een belangrijk besluit in zijn Berichtenbox zit. Als die controle niet plaatsvindt moet het belang van rechtsbescherming van de burger prevaleren boven het belang van het bestuursorgaan dat na zes weken een besluit onaantastbaar is. Zonder controle kan namelijk redelijkerwijs niet worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest, zoals artikel 6:11 Awb bepaalt. Vervolgens oordeelt de CRvB dat een burger in dat geval weer de volle zes weken heeft nadat hij kennis heeft genomen van het besluit. Dat wijkt af van de standaardjurisprudentie inzake verschoonbare termijnoverschrijding die bepaalt dat zo spoedig mogelijk, dat wil zeggen, binnen twee weken nadat een belanghebbende redelijkerwijs kennis had kunnen krijgen van het besluit, hij bezwaar moet maken. Zou dit een begin zijn van een nieuwe lijn, of geldt dit alleen bij elektronische berichtgeving en in tweepartijengeschillen?
Slotsom is dat de CRvB de termijnoverschrijding niet tegenwerpt aan deze belanghebbende. Inhoudelijk oordeelt de CRvB dat het nummer van de Franse identiteitskaart helemaal niet relevant is voor de inkomensvoorziening die de belanghebbende vroeg. Svb mocht er dus helemaal niet om vragen en heeft derhalve de aanvraag ten onrechte buiten behandeling gesteld.
Al met al een uitspraak die laat zien dat het bestuursrecht ontvankelijk is voor signalen dat het te formalistisch is, waarbij de CRvB geholpen wordt door aanstaande wetgeving die meer procedurele zorgvuldigheid biedt bij digitale communicatie.
