De gemeente Den Haag heeft bij de aanbesteding van het doelgroepenvervoer de inzet van waterstofvoertuigen verboden. Dit terwijl de huidige contractnemer Noot op grote schaal waterstofvoertuigen inzet voor de opdracht. Tankstation Kerkhof uit Den Haag, waar Noot waterstof afneemt, is het niet eens met deze keuze en stapte daarom naar de rechter. Dit mocht echter niet baten. 

Kerkhof heeft twee waterstofpompstations voor personenwagens en vrachtwagens in Den Haag. Deze waterstof wordt afgenomen van OrangeGas. Op 3 augustus 2021 werd bekend dat de gemeente het doelgroepenvervoer opnieuw ging aanbesteden. De beoogde overeenkomst heeft een looptijd van zes jaar met mogelijkheid tot verlenging met twee keer één jaar. Het contract zal op 1 augustus 2022 ingaan.

Op 22 mei 2018 tekende de gemeente het Bestuursakkoord Zero Emissie Doelgroepenvervoer. Hierin is afgesproken om het doelgroepenvervoer voor 2025 emissievrij te maken. Volgens de gemeente Den Haag moet het doelgroepenvervoer om dit te bereiken met batterij-elektrische voertuigen worden uitgevoerd. In het nieuwe bestek werden waterstofvoertuigen daarom uitgesloten.

Rendement waterstofvoertuigen 2,5 keer lager

De keuze om waterstofvoertuigen uit te sluiten werd toegelicht in de derde Nota van Inlichtingen, die ook Kerkhof heeft ontvangen. Hierin stond onder andere dat zero emissie transport met zowel batterij-elektrische aandrijving als waterstof-aandrijving mogelijk is. Beide technieken komen aan de doelstelling tegemoet van de gemeente om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren, maar batterij-elektrische voertuigen ‘veel beter’. Bovendien zou het rendement van voertuigen met waterstofaandrijving van productie tot verbruik ruim tweeënhalf keer lager zijn dan van batterij-elektrische voertuigen.

De gemeente stelt verder dat de productie van groene waterstof in de praktijk niet duurzaam is als er geen overschot is aan duurzaam opgewekte stroom. Het zou daardoor juist leiden tot meer CO2-uitstoot. Het idee van de gemeente is om groene waterstof in te zetten voor processen waar verduurzaming met elektrificatie niet goed mogelijk is, zoals industriële processen en mogelijk ook voor zwaar transport.

Lees ook: Video: Noot over waterstoftaxivervoer en verdere verduurzaming

In strijd met Europese aanbestedingsregels

OrangeGas en Kerkhof hebben in oktober en november 2021 bij de gemeente per brief erop aangedrongen om waterstofvoertuigen desondanks niet uit te sluiten. Volgens Kerkhof valt vervoer op waterstof namelijk ook onder emissievrij transport. Het voorschrijven van één concrete techniek, batterij-elektrisch in dit geval, is volgens hen bovendien in strijd met de Europese aanbestedingsregels.

De gemeente zou volgens hen om deze reden het aanbieden van gelijkwaardige oplossingen mogelijk moeten maken. MKB Den Haag en VNO NCW West regio Den Haag sluiten zich hierbij aan. Ook deze partijen hebben de gemeente daarom verzocht om waterstofvoertuigen niet op voorhand uit te sluiten van de aanbesteding en de keuze voor emissievrij vervoer over te laten aan de markt.

Hier werd echter geen gehoor aan gegeven. De datum van de gunningsbeslissing werd wel nader bepaald op 13 januari 2022. Dit heeft Kerkhof ertoe gezet om in december naar de rechter te stappen om te vorderen dat de gemeente een verbod krijgt op het ongewijzigd voortzetten van de aanbesteding. Kerkhof pleitte ervoor dat waterstofvoertuigen niet langer worden uitgesloten.

Geen succes

Dit bleek echter zonder succes. Het is volgens de rechter onvoldoende aannemelijk geworden dat waterstofvoertuigen een gelijkwaardig alternatief bieden voor batterij-elektrisch vervoer. Dat waterstof een alternatief kan vormen voor fossiele brandstoffen en dat de gemeente ondanks het verschil in rendement groene waterstof kan inzetten, betekent volgens de rechtbank niet dat dit in deze aanbesteding ook gedaan moet worden.

Ook is het niet aannemelijk geworden dat Kerkhof erop kon vertrouwen dat de inzet van waterstofvoertuigen ook in deze aanbesteding zou worden toegestaan. Het feit dat de gemeente Noot tijdens de loop van de huidige overeenkomst heeft toegestaan om waterstofvoertuigen in te zetten voor het doelgroepenvervoer, is hiervoor onvoldoende. De rechter concludeert daarom dat het uitsluiten van waterstofvoertuigen voor het doelgroepenvervoer niet onrechtmatig is.

Lees ook: Elektrisch rolstoelvervoer: dit staat ons te wachten