vak & mens

het verschil

‘Asielrecht is de kanarie in de kolenmijn’

In hartje Delft zit een sociaal advocatenkantoor dat het wel redt, ondanks alle bezuinigingen. Hoe? Principieel blijven, geloven in wat je doet en ook (meer) commerciële zaken aannemen.

Advocatenkantoor Vuurens & Lagerweij zit recht tegenover het station van Delft. Die centrale plek rechtvaardigt wellicht de naam van de website, www.advocatendelft.nl. Maar uit het verhaal van Léandre Lagerweij (60) blijkt dat het kantoor regelmatig het laatste toevluchtsoord in de wijde omtrek is voor cliënten in nood. ‘Er zijn te weinig advocaten aan de onderkant van de markt. We zien mensen shoppen die nergens meer terechtkunnen.’ Collega Patricia Scholtes (48) vult aan dat ze ooit wel zaken gratis deed, of de eigen bijdrage voor haar rekening nam, maar daar is ze mee gestopt. ‘De vreemdelingenzaken die ik doe, zijn steeds ingewikkelder geworden, daar moet ik al mijn tijd in steken. Ik kijk nooit naar het aantal uren. Als ik een gehoor van 36 pagina’s moet nabespreken, dan doe ik dat pagina voor pagina. De IND bekijkt het ook allemaal, dus daar mag geen enkele fout in zitten. Dit kan ik alleen zo doen door ook commerciële zaken te behandelen in het vreemdelingenrecht.’

Vuurens & Lagerweij
  • Wie:Zes advocaten.
  • Waar:Delft.
  • Hoe:Familierecht, asielrecht, vreemdelingenrecht, strafrecht, slachtofferrecht, arbeidsrecht, sociaal zekerheidsrecht, mediation, privacyrecht.

Hoe zorgvuldig zo’n nabespreking gaat, laat collega Willem van der Voet (45) deze ochtend zien. In een afspraak met een Syrische asielzoeker loopt hij, met behulp van een tolk, diens gesprek met de IND minutieus door. ‘Was je gehuwd, of was het een verloving? Heb je in september Syrië verlaten, of in november?’ Zijn cliënt moet heel specifiek zijn vluchtredenen toelichten. Die doet dat geduldig: ‘Ik moest in militaire dienst, maar wil geen wapen dragen en mensen doden. En ik moet als kostwinner voor mijn moeder en broertje zorgen.’ Hij vertelt zijn hele vluchtverhaal, met een mensensmokkelaar naar Turkije, het omkopen van grensposten, de angst om teruggestuurd te worden. Een familielid heeft dat niet overleefd. ‘Zijn verblijf in het buitenland werd gezien als deserteren.’ Van der Voet zegt dat zijn cliënt in de categorie kansrijke asielaanvragen zit, maar toch een jaar moest wachten op zijn procedure. Bij het afscheid is hij ronduit positief over de afloop, alhoewel: ‘Je mag nareis vragen voor je moeder en broertje, maar ik voorzie problemen omdat je meerderjarig bent en voor hen zorgt, in plaats van andersom. Neem direct contact op met VluchtelingenWerk, want je moet binnen drie maanden een aanvraag voor hen doen.’ De tolk schrijft de afkorting VWN in grote letters op, zodat dat niet mis kan gaan.

Wantoestanden

Willem van der Voet komt niet alleen in rechte voor zijn cliënten op, ook online mengt hij zich in de asieldiscussie. In een veelbekeken en becommentarieerde LinkedIn-post over de wantoestanden in Ter Apel benadrukt hij dat het telkens over echte mensen gaat. ‘Ik vind wat er in Ter Apel gebeurt een verschrikking. Deze mensen hebben al veel voor hun kiezen gekregen en dan laten we ze buiten slapen! Ik denk dat het een keuze was van de regering om het uit de hand te laten lopen. Ze willen mensen afschrikken met de beelden uit Ter Apel en gebruiken nu het momentum om allerlei maatregelen te nemen die juridisch helemaal niet kunnen, zoals het beperken van het recht op nareis van gezinsleden. Als je een andere politieke koers wilt, moet je eerst de regels aanpassen.’

Van der Voet maakt zich druk over de manier waarop de overheid met de rechtsstaat omgaat. ‘Ik meng me in de openbare discussie om een rechtsstatelijk belang te verdedigen, ik probeer er wat common sense in te brengen. Het gaat niet meer over asielzoekers alleen, want als ze daarin het recht overboord gooien, kan het morgen ook op andere terreinen gebeuren. Asiel is de kanarie in de kolenmijn, het is de voorloper van hoe het verder zal gaan. De regering moet een buffer zijn tegen populistische krachten, maar dat lukt niet als het populisme doorsijpelt in overheidsbeleid.’

‘De regering moet een buffer zijn tegen populistische krachten’

Een andere ontwikkeling die Van der Voet ziet, is het inperken van de vrije rol van een advocaat. ‘Toen ik in 2010 advocaat werd, was ik uitermate vrij om mensen te helpen, maar de NOvA maakt het steeds schoolser. Men wil inzicht in financiën om de zwakke broeders eruit te halen, maar dat tast onze vrijheid aan.’ Hij heeft vier rechtsgebieden geregistreerd, maar: ‘Door de aangescherpte specialisatie-eisen studeer ik me suf op onderwerpen die niet relevant zijn in de sociale praktijk. Als ik iets moet weten, ben ik de eerste om het te gaan leren.’ Zo stak hij recent veel tijd in een nieuw specialisme, privacyrecht en bescherming van persoonsgegevens, waarin hij ook tegen commerciële tarieven kan werken. ‘Hier komt de bestuursrechtjurist in mij naar boven. Als er geen goede tegenkrachten zijn tegen de overheid krijgen burgers het zwaar.’

In de kostenmaatschap heeft ieder zijn eigen praktijk, maar er wordt ook samengewerkt en nagedacht over de ontwikkeling van het kantoor. Het is een brede trend dat de sociale advocatuur weinig nieuwe afgestudeerden trekt, dat merken ze in Delft ook. Wat niet zal helpen, is dat ook beginnende advocaten er voor eigen rekening werken. Lagerweij: ‘We zorgen wel dat je genoeg werk hebt, dat is nooit een probleem geweest.’ Dat kan Bahar Manawi (37) beamen. Na vijf jaar in de fiscale advocatuur stapte ze over naar de sociale praktijk. Ze heeft er geen spijt van. ‘Bij mijn vorige kantoor zag ik geen cliënt en kwam ik nooit in de rechtbank, daar ben ik nu bijna dagelijks. Cliënten benaderen ons in de meest kwetsbare fase van hun leven. We kunnen voor hen echt een verschil maken.’ Zelf wuift ze het bescheiden weg, maar Lagerweij vertelt over Manawi’s finest hour: recent sprak de oorspronkelijke Afghaanse de 51st Regular Session van het VN-mensenrechtencomité toe, met een pleidooi voor de rechten van Afghaanse vrouwen. Manawi: ‘Je krijgt een minuut spreektijd, erg kort, maar we konden in Genève ook netwerken en de doelen van de Afghan Lawyers Association in Europe bekendmaken.’

Manawi wijst op haar beurt naar collega Scholtes, die meer dan tienduizend volgers heeft op Twitter, onder wie collega-advocaten en politici. ‘Ik twitter veel over mijn vak. Bijvoorbeeld over de asieldeal, die we slecht vinden, in de hoop invloed uit te oefenen op het publieke debat.’ Waar ze het allemaal voor doen, vertelt Scholtes in een paar woorden: ‘We willen mensen helpen hun recht te halen.’