Afgeronde wet- en regelgevingstrajecten eind 2022 en begin 2023

Actualisatie Corporate Governance Code

Op 20 december 2022 is de definitieve versie van de geactualiseerde Nederlandse Corporate Governance Code gepubliceerd. De meest in het oog springende wijzigingen hebben betrekking op lange termijn waardecreatie, diversiteit en de rol van aandeelhouders. Onder meer dienen vennootschappen een visie op duurzame lange termijn waardecreatie te ontwikkelen met een daarbij passende strategie en concrete doelstellingen. De geactualiseerde Code treedt in werking op 1 januari 2023. In bestuursverslagen over 2023 zullen beursvennootschappen voor het eerst verantwoording moeten afleggen over de naleving van de geactualiseerde Code. Zie ook onze nieuwsbrief van 20 december 2022. De wettelijke verankering van de Code zal naar verwachting binnen afzienbare tijd plaatsvinden.

EU-richtlijnvoorstel voor verbetering duurzaamheidsrapportage (CSRD)

Op 16 december 2022 is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) gepubliceerd in het officiële Publicatieblad van de EU. De CSRD vervangt de bestaande Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en zorgt onder andere voor uitbreiding van de rapportagevereisten met betrekking tot mens en milieu, verantwoordelijk ondernemingsbestuur en verantwoordelijkheid in de keten. Op grond van de CSRD moeten bedrijven onder meer ESG-doelen te stellen (Environmental, Social, Governance) en de voortgang jaarlijks openbaar te maken. Hierbij dienen de nog vast te stellen European Sustainability Reporting Standards (ESRS) te worden gebruikt. Ondernemingen moeten niet alleen over hun eigen prestaties op de ESG-thema’s rapporteren, maar ook over dat van hun klanten en leveranciers. De CSRD zal gefaseerd van toepassing worden, afhankelijk van het type bedrijf. Zie ook onze nieuwsbrief van 22 december 2022.

Lopende wet- en regelgevingstrajecten

Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (wet Vifo)

Op 10 juni 2022 is de wet Vifo gepubliceerd in het Staatsblad (Stb. 2022, 215). De wet is echter nog niet in werking getreden omdat de onderliggende AMvB's nog niet zijn vastgesteld (Besluit toepassingsbereik sensitieve technologie en Besluit Vifo). Na inwerkingtreding van de wet Vifo moeten vitale aanbieders, ondernemingen met sensitieve technologie en campusbeheerders kapitaalinvesteringen, fusies en overnames melden bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI) van het ministerie van EZK. Dit betreft verwervingsactiviteiten vanuit zowel het buitenland als Nederland. Het BTI beoordeelt vervolgens of een risico ontstaat voor de nationale veiligheid. In dat geval kan de overheid voorwaarden verbinden aan de investering, fusie of overname en kan deze in het uiterste geval worden verboden. Alleen transacties die binnen de terugwerkende kracht vallen (peildatum 8 september 2020) en waarvan vermoed wordt dat deze risico’s voor de nationale veiligheid kunnen opleveren, kan BTI toetsen. In dat geval informeert BTI de meldingsplichtigen hierover en worden zij verzocht een melding te doen. Het is zeer goed mogelijk dat vanwege spoedeisendheid wordt afgeweken van de vaste verandermomenten voor nieuwe wetgeving (1 januari en 1 juli) waardoor de wet in het eerste kwartaal van 2023 in werking kan treden.

Wijziging Wet Huis voor klokkenluiders

Op februari 2023 is de Wijziging van de Wet Huis voor klokkenluiders ter implementatie van de Europese richtlijn over bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht melden gepubliceerd in het Staatsblad (Stb. 2023, 29). Het implementatiewetsvoorstel wijzigt de huidige Wet Huis voor klokkenluiders die dan Wet bescherming klokkenluiders gaat heten. Onder meer wordt de bewijslast van benadeling verschuift naar de werkgever en is de betrokkene niet meer verplicht eerst intern te melden. Verder wordt de kring van beschermde personen uitgebreid naar zzp’ers, (onder)aannemers, commissarissen, leveranciers, adviseurs, aandeelhouders, sollicitanten en betaalde vrijwilligers en stagiairs. Ook wordt een intern meldpunt niet alleen verplicht voor werkgevers met meer dan 50 werknemers, maar ook voor alle organisaties onder financieel toezicht of witwaswetgeving. De meldprocedures moeten daarbij aan strengere eisen gaan voldoen. Nederland heeft de implementatiedeadline van 17 december 2022 inmiddels overschreden. De verwachting is dat de wet op korte termijn in werking treedt, zonder overgangsrecht voor grote werkgevers (≥250 werknemers). De beoogde inwerkingtredingsdatum voor kleinere werkgevers (50-249 werknemers) is 17 december 2023. Binnenkort sturen wij hierover een uitgebreider nieuwsbericht.

Initiatiefwetsvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen

Na advies van de Raad van State is het initiatiefwetsvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen (35 761) op 2 november 2022 aangepast ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel heeft als doel een ondergrens voor internationaal verantwoord ondernemen in te stellen die ervoor zorgt dat (Nederlandse) ondernemingen de internationale normen over mensenrechten, werkgelegenheid en arbeidsverhoudingen, en milieu die in de OESO-richtlijnen vastgelegd zijn, meer gaan naleven. Het voorstel introduceert onder meer een zorgplicht voor Nederlandse ondernemingen actief in buitenland en buitenlandse ondernemingen met een activiteit of product in Nederland. Tevens bevat het een verplichting tot het doen van due diligence in productieketen grote ondernemingen. De beoogde inwerkingtredingsdatum is 1 juli 2024, eerder dan de hierna genoemde CSDDD. De initiatiefnemers vinden namelijk dat de ontwikkelingen op Europees niveau te traag gaan. Wel is voorgesteld de due diligence verplichtingen gefaseerde inwerking te laten treden. Bestuursrechtelijke handhaving wordt daarbij voorgesteld vanaf 1 januari 2025, strafrechtelijke en civielrechtelijke handhaving vanaf 1 juli 2025. Gezien de discussie over het wetsvoorstel is de vraag of deze voorgestelde timing haalbaar is.

Implementatiewet grensoverschrijdende herstructurering

Op 5 december 2022 is de Wet implementatie richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen (36 267) ingediend bij de Tweede Kamer. De implementatiewet voorziet in een (nader) geregelde procedure voor het verloop van omzettingen, fusies en splitsingen van bv's en nv's voor de voorbereidende fase (1), de besluitvormende fase (2) en de uitvoerende fase (3). De bepalingen zijn grotendeels in lijn met de huidige BW-bepalingen voor binnenlandse fusies en splitsingen, maar zowel aandeelhouders als de OR (of werknemers) krijgen meer én eerder informatie in fase 1. De documentatie wordt digitaal ingediend en gecommuniceerd via de handelsregisters. De uiterste implementatiedatum is 31 januari 2023, maar de beoogde inwerkingtredingsdatum is 1 januari 2025. De KvK heeft namelijk aangegeven dat zij, onder meer vanwege capaciteitsproblemen, niet in staat is op tijd de door de richtlijn vereiste digitale koppeling met het Europese systeem voor gekoppelde registers (BRIS) te maken.

Implementatiewet online oprichting bv’s

Op 21 april 2022 is het wetsvoorstel Online oprichting besloten vennootschappen (36 085) ingediend bij de Tweede Kamer. In dit voorstel wordt elektronische oprichting van een bv gefaciliteerd. Het ‘KNB informatieportaal’ bevat hiervoor onder meer een model voor oprichting van een bv op elektronische wijze, waarbij de akte van oprichting ook in het Engels kan worden opgesteld. Nederland heeft ervoor gekozen in eerste instantie alleen voor bv’s elektronisch oprichting mogelijk te maken en na evaluatie te bezien of dit ook voor nv’s wordt gefaciliteerd. De uiterste implementatiedatum was 1 augustus 2022 maar bleek onhaalbaar. De verwachte inwerkingtreding van de wet is het laatste kwartaal van 2023.

EU-Taxonomieverordening

In 2020 is de EU Taxonomieverordening in werking getreden, wat de basis vormt voor de EU Taxonomie. Dit betreft een uniform classificatiesysteem om de mate van ecologische duurzaamheid van een economische activiteit te bepalen. De huidige taxonomie bevat zes milieudoelstellingen:

1. mitigatie van klimaatverandering;
2. adaptatie aan klimaatverandering;
3. het duurzaam gebruik en de bescherming van water en mariene hulpbronnen;
4. de transitie naar een circulaire economie;
5. de preventie en bestrijding van verontreiniging;
6. de bescherming en het herstel van de biodiversiteit en ecosystemen.

Voor bepaalde ondernemingen geldt er sinds de rapportage over boekjaar 2021 al een aantal rapportageverplichtingen. Er moet sindsdien worden gerapporteerd over economische activiteiten die in aanmerking komen voor de kwalificatie van ecologie duurzaam (eligibility) in het kader van de eerste twee milieudoelstellingen. Deze rapportageverplichtingen zijn uitgebreid voor rapportage over boekjaar 2022: er moet nu tevens gerapporteerd worden over in hoeverre de economische activiteiten ook daadwerkelijk in lijn zijn met EU Taxonomie (alignment) in het kader van de eerste twee milieudoelstellingen. De verwachting is dat de rapportage over boekjaar 2023 tevens eligibility en alignment met de overige vier milieudoelstellingen zal moeten omvatten.

Wet evenwichtige man-vrouw verhouding

Op 1 januari 2022 is de wet tot het evenwichtiger maken van de man/vrouw verhouding in de (sub)top van grote bedrijven in werking getreden. De rapportagevereisten voor "grote" beursvennootschappen in het kader van deze wet zijn van toepassing op een bestuursverslag dat betrekking heeft op het boekjaar dat aanvangt op of na 1 januari 2022. Naast rapportage in het bestuursverslag moet ook binnen 10 maanden na afloop van het boekjaar in een vast format aan de SER worden gerapporteerd via het SER Diversiteitsportaal, dat is gelanceerd op 31 januari 2023. In dit Diversiteitsportaal kan naast de verplichte rapportage over boekjaar 2022 ook vrijwillig worden gerapporteerd over boekjaar 2021. Op de website van de SER is een checklist gepubliceerd met informatie die verzameld kan worden ter voorbereiding, vergezeld van een stappenplan.

EU-richtlijnvoorstel Corporate Sustainable Corporate Due Diligence Directive (CSDDD)

Op 23 februari 2022 heeft EC het voorstel voor de Directive on Corporate Sustainability Due Diligence gepubliceerd (in de wandelgangen ook wel de "CS triple D" genoemd). Het richtlijnvoorstel voorziet in een stappenplan om grote vennootschappen (onder andere vennootschappen met meer dan 500 medewerkers en netto omzet van meer dan €150 miljoen) naar een duurzamer beleid te bewegen door de negatieve effecten van hun activiteiten op de mensenrechten, zoals kinderarbeid en uitbuiting van werknemers, alsook op het milieu, in hun wereldwijde waardeketen op te sporen en waar nodig voorkomen, beëindigen of verminderen. Het bevat ook de verplichting tot het opstellen van een klimaatplan conform het Klimaatakkoord en een zorgplicht voor bestuurders. Bij niet-naleving van de verplichtingen voorziet het voorstel in bestuursrechtelijk en civiele aansprakelijkheid van de vennootschap en mogelijk ook haar bestuurders. Er is geen beoogde inwerkingtredingsdatum bekend, maar er zit een aardig tempo in de procedure. Wel is er nog veel discussie over de inhoud alsmede de scope. Zowel hogere als lagere drempelwaarden zijn reeds voorgesteld en zelfs het uitsluiten van de financiële sector. Daarom is een verwachte inwerkingtredingsdatum lastig vast te stellen.

Consultatie Wet digitale algemene vergadering privaatrechtelijke rechtspersonen

De tijdelijke wet COVID-19 Justitie & Veiligheid voorzag onder andere in de mogelijkheid tot digitaal vergaderen. Deze wet is eind 2022 voor de laatste keer verlengd en loopt ten einde op 1 februari 2023. De wens tot digitaal vergaderen blijft echter bestaan. Daarom is op 7 december 2022 is het ontwerpwetsvoorstel digitale algemene vergadering privaatrechtelijke rechtspersonen ter consultatie voorgelegd. Het ontwerpvoorstel regelt dat privaatrechtelijke rechtspersonen en SCE's en SE's digitaal kunnen vergaderen, indien dit is opgenomen in de statuten. Dit geldt naast de bestaande mogelijkheid tot hybride vergaderen. De regeling is facultatief en techniekneutraal en bevat nadere voorwaarden voor zowel een digitale als hybride vergadering. Er is geen beoogde inwerkingtredingsdatum bekend.

Consultatie Wet modernisering personenvennootschappen

Op 10 oktober 2022 zijn, naar aanleiding van het commentaar op de consultatie voor een nieuwe regeling voor personenvennootschappen van begin 2019, zowel een civielrechtelijke regeling als fiscale maatregelen en enkele invoeringsbepalingen ter consultatie voorgelegd. De consultatietermijn eindigt op 10 februari 2023. In het conceptvoorstel wordt onder meer voorgesteld de openbare en stille personenvennootschap in te voeren, zonder onderscheid tussen beroep en bedrijf. Alle vennoten zijn hoofdelijke aansprakelijk. De openbare personenvennootschap heeft rechtspersoonlijkheid, maar de fiscale transparantie blijft behouden. Er is geen beoogde inwerkingtredingsdatum bekend. Zie ook onze nieuwsbrief van 3 november 2022.

Andere (langlopende) wet- en regelgevingstrajecten

De volgende wetgevingstrajecten hadden in 2022 geen of weinig nieuwe ontwikkelingen:

• Wet maatschappelijke bv – consultatie gepland voor eerste kwartaal 2023.
• Wet gelijke beloning vrouwen en mannen (inclusief rapportageverplichtingen) – ter behandeling bij de Tweede Kamer, geen nadere updates.
• Wet aanpassing geschillenregeling en enquêteprocedure – consultatie vond plaats in 2019, streven is om wetsvoorstel in derde kwartaal 2023 in te dienen bij de Tweede Kamer.
• Wet overgang van onderneming in faillissement – consultatie vond plaats in 2019, indiening bij de Tweede Kamer is gepland voor het laatste kwartaal van 2023.
• Wet uitbreiding meldplichten aandeelhouders – consultatie vond plaats in 2019, geen nadere updates.
• Centraal aandeelhoudersregister – ter behandeling bij de Tweede Kamer, geen nadere updates.
• Modernisering digitale vennootschapsrecht EU – consultatie vond plaats in 2021-2022, indiening gepland voor eerste kwartaal 2023.
• Diversiteitsrichtlijn – aangenomen met als implementatiedeadline is 28 december 2024. Geldt echter niet voor Nederland, zolang wij eigen vergelijkbare wetgeving hebben. Wanneer in 2030 deze relevante wetgeving afloopt en niet wordt verlengd, gaat de richtlijn alsnog gelden (deze vervalt in 2038).
• Wet eerlijk delen – ter behandeling bij de Tweede Kamer, geen nadere updates.
• Wet eerlijk beslissen – consultatie vond plaats in 2020, geen nadere updates.