Houellebecq verliest rechtszaak om kunstfilm Minke Gommer en ik ontvangen zojuist het vonnis. De Franse auteur Michel Houellebecq kan zich niet verzetten tegen een film die het Nederlandse kunstcollectief KIRAC over hem wil maken. Houellebecq probeerde via de rechter te voorkomen dat beeldmateriaal van hem in een film van KIRAC zou worden gebruikt. Houellebecq participeert voor de film onder meer in erotische scènes met twee Nederlandse studentes. De voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam heeft hem vandaag in het ongelijk gesteld. Een eerdere poging van Houellebecq bij de Franse rechter mislukte ook. Houellebecq stapte naar de rechter na het zien van de trailer voor de film. Hij maakte bezwaar dat in de trailer wordt gezegd dat hij in Marokko prostituees zou willen bezoeken. Nadat hij de Franse zaak daarover verloor, richtte hij in Nederland zijn pijlen op het contract dat hij met KIRAC sloot. Dat zou om verschillende redenen ongeldig zijn. De rechter volgt hem daarin niet. De rechter geeft aan dat het "niet te begrijpen" is dat Houellebecq wel heeft meegedaan aan de opnames als hij de overeenkomst echt problematisch vond. De rechter merkt op dat de Franse schrijver tussen het tekenen van het contract en de seksscènes genoeg tijd had om zijn medewerking te weigeren. De bedoeling van KIRAC is om een kunstfilm te maken, waarin het niet altijd duidelijk is wat feit is en fictie. Het zou bijvoorbeeld voor de kijker onduidelijk zijn of het echt Houellebecq is die seks heeft. De rechter merkt nu fijntjes op dat als "gevolg van de pogingen van Houellebecq om openbaarmaking van de beelden te voorkomen" er minder twijfel zal zijn bij de kijker of het echt Houellebecq of een stand-in betreft. Stefan Ruitenbeek van KIRAC geeft aan opgelucht te zijn over de uitspraak. "Het is altijd mijn bedoeling geweest een integer portret te maken. Hopelijk kan Michel zich vinden in het resultaat." We hebben de zaak met veel plezier gedaan voor KIRAC.
Bij een portret zou ik niet verwachten dat feit en fictie juist onduidelijk door elkaar lopen, maar hier is juist die verwarring wel de bedoeling? Is het dan nog wel een ‘integer portret’?
Ik lees nergens iets over de studentes. Die waren boos en voelde zich misbruikt. Dat zijn ze ook.
Ik heb Elementaire deeltjes in het theater gezien. Dat werd destijds ook nietsverhullend in beeld gebracht en niet iedereen hield het vol tot het einde. Het zal mij benieuwen bij deze film. De voice-over bij de trailer vind ik in ieder geval al behoorlijk irritant en het onderwerp weinig verheffend. Enfin, er zal wel een markt voor zijn.
Spreken we in Nederland vanaf nu van een “Houellebecq Effect” in plaats van het Streisand Effect?
Bravo, Stefan!
Bravo, proficiat!
Tech & media law litigator
1 jHierbij het vonnis: https://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBAMS:2023:1744