Joost van der Helm over het rechterlijk bevel en verbod als remedie, en de kloof

Mr. van de week is Joost van der Helm, raadsheer in het gerechtshof Den Haag. Vorige week promoveerde hij aan de Universiteit Leiden op het proefschrift ‘Het rechterlijk bevel en verbod als remedie’.

Delen:

Joost van der Helm, met doctorsbul, tussen zijn paranimfen Hidde Jan Buning (coördinerend beleidsmedewerker ministerie van LNV) en Martine Honée (senior raadsheer gerechtshof Den Haag). Foto: Pauline Volker, raadsheer/fotograaf.

U zit – gefeliciteerd trouwens nog – sinds 2006 bij de rechterlijke macht. Intussen voldoende stof opgedaan voor een proefschrift? Veel anderen doen het aansluitend op hun universitaire studie.
“Hartelijk dank voor de felicitaties. Ik hoop dat het proefschrift ook nuttig zal zijn voor de praktijk, maar het boek is niet gebaseerd op praktijkervaring. Ik heb een veel breder onderzoek uitgevoerd naar het rechterlijk bevel en verbod, waarbij ik natuurlijk wel bepaalde praktijkervaringen in mijn  achterhoofd heb gehouden. Ik heb daarom ook veel nieuwe dingen geleerd van het schrijven van het boek. Daardoor is er ook een wisselwerking: het schrijven van een proefschrift zet juist ook weer aan tot denken over de praktijk.”

U liet in een interview weten dat u het schrijven van een arrest makkelijker vindt dan het schrijven van een proefschrift. Waarom is het een ‘makkelijk’ en het ander ‘moeilijk’?
“Het is allebei moeilijk, maar een arrest is meestal overzichtelijker omdat partijen een min of meer afgebakend probleem voorleggen. Daarover moet dan een knoop worden doorgehakt. Bij een proefschrift moet je zelf bedenken waarover je gaat schrijven. De uitdaging voor mij was vooral ook om bepaalde onderwerpen te laten liggen.”

Wat is interessant aan een rechterlijk bevel of verbod, het onderwerp van uw studie?
“Het is de praktijk van alledag, heel veel vorderingen zien eigenlijk op een bevel of verbod. Vaak staat dat niet met zoveel woorden in een vordering, maar komt het er wel op neer. Ik vond vooral interessant uit te diepen wat de rol en de vrijheid van de rechter daarbij zijn. Bovendien geldt dat het bevel en verbod preventief werken, anders bijvoorbeeld dan schadevergoeding. Hun functie is om (verdere) schade te voorkomen.”

Wat zijn uw belangrijkste bevindingen?
“Ik heb onderzocht aan welke eisen een remedie moet voldoen om te kunnen concluderen dat het gaat om een effectieve remedie. Daarvoor heb ik ook gekeken naar de jurisprudentie over artikel 13 EVRM en artikel 47 Handvest van de Grondrechten van de Unie. Geruststellend is dat ons nationale recht en in het bijzonder artikel 3:296 BW voldoen aan de eisen die uit het supranationale recht voortvloeien. Tegelijkertijd moeten wij als civilisten misschien nog meer openstaan voor de toepassing van het proportionaliteitsbeginsel en dat ook als zodanig benoemen en transparant maken.”

Na zes jaar bij de rechtbank Den Haag bent u overgestapt naar het gerechtshof. Vanwaar die switch?
“Ik ben in 2006 begonnen bij de rechtbank en in november 2013 overgestapt. Ik was toen al een tijdje voorzieningenrechter. Dat is misschien wel de leukste plek bij de rechtbank, maar je kunt dat niet oneindig blijven doen. Ik was toen welkom bij het hof en nieuwsgierig naar de appelrechtspraak.”

U geeft ook cursussen aan de advocatuur. Is dat een voorbode voor een overstap naar de balie?
“Ik ben al advocaat geweest. Ik heb dat met plezier gedaan, maar het ambt van rechter past mij veel beter. Dus een terugkeer naar de balie ambieer ik niet. Het klopt dat ik cursussen geef, niet alleen (incidenteel) aan advocaten, maar ook aan rechters. Ik doe dat omdat ik daar plezier in heb en omdat het mij dwingt mijn kennis op peil te houden. Ik leer ook altijd weer van de gesprekken met de deelnemers aan die cursussen.”

Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Ik heb niet één bron van inspiratie. Ik denk dat je continu kunt leren van mensen met wie je samenwerkt of die je ontmoet. Als student heb ik geleerd dat je moet woekeren met je talenten. En in de praktijk van de rechter komen er veel mensen voorbij die niet zo bevoorrecht zijn als ik, of gewoon pech in het leven hebben gehad. Je moet altijd voor ogen houden dat het ook anders had kunnen lopen.”

Welk boek las u het laatst?
Over de Kloof van Maurits Chabot. Een interessant boek met verhalen over mensen die hun geschillen hebben weten te overbruggen. Het leuke van een promotiefeestje is dat er nu weer een stapel boeken ligt te wachten.”

Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
“Ik heb geen bucketlist. Ik kijk nu eerst uit naar de zomervakantie met het gezin.”

Met welke beroemdheid zou u 24 uur willen doorbrengen in een gevangeniscel?
“Als het echt moet: Ian Kershaw, de beroemde Britse historicus die geldt als een kenner van nazi-Duitsland, maar die vorig jaar een boek over ‘personality and power’ publiceerde. Aan dat boek ben ik nog niet toegekomen, maar als politicoloog interesseert mij dat bijzonder. Misschien kan hij mij in dat etmaal bijpraten. Ik vrees overigens dat wij hem daarmee geen plezier doen.”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven