Politieverhoren in Nederland schenden de mensenrechten. Advocaat-generaal G. Knigge adviseert de Hoge Raad daarom snel een consultatierecht voor verdachten in te voeren. En om precies te formuleren aan welke normen politieverhoren moeten voldoen. Lees hier zijn advies - in overweging 9.1 noemt hij de Nederlandse strafrechtspleging ‘onder de Straatsburgse maat’.

Aanleiding zijn de zaken die de minderjarigen Salduz en Panovits tegen respectievelijk Turkije en Cyprus in Straatsburg hebben aangespannen. Zie eerder dit blog hier en hier.

Knigge kwam dinsdag met een zeer uitgebreid advies waarin het openbaar ministerie voor het eerst gedetailleerd de gevolgen voor Nederland van deze grensverleggende arresten van het Europese Hof beschrijft. Hij meent dat er geen verplichting is om de advocaat fysiek toe te laten bij het eerste politieverhoor (lees 7.12). Maar wel dat ‘de verdachte die door de politie wordt gehoord, enige vorm van rechtsbijstand moet hebben’ (6.1). En als dat niet is gebeurd kunnen zijn verklaringen niet tegen hem worden gebruikt.

Knigge bepleit een ‘consultatierecht’ (9.1). De verdachte moet voorafgaand aan het verhoor met zijn advocaat kunnen overleggen, in het bijzonder over een beroep op het zwijgrecht. Dat recht is volgens hem beperkt tot verdachten die aangehouden zijn en vast zitten.

De verdachte moet van dat recht door de politie uitdrukkelijk op de hoogte zijn gebracht (8.14). En er is een inspanningsverplichting voor de overheid om het contact met een advocaat tot stand te brengen. De politie moet voortaan wachten met het verhoor totdat de verdachte met zijn advocaat contact heeft gehad. Op het bureau moet de gelegenheid worden gegeven de advocaat op te bellen of er zelf een benaderen. (8.15) En als het om zwaardere vergrijpen gaat moet de rechtsbijstand ook gratis zijn (8.17).

Dat komt allemaal dichtbij de formule die de tv-kijker van Amerikaanse politieseries kent. Bij arrestatie hoort iedere verdachte daar ‘You have the right to remain silent’ . En dan: ‘You have the right to have an attorney present during questioning. If you cannot afford an attorney, one will be appointed for you.‘ Daarmee lijkt Salduz vs. Turkije hetzelfde resultaat op te leveren als Miranda vs. Arizona. Die uitspraak van het Supreme Court uit 1966 leidde tot een bescherming van burgers tegen onoirbare druk tijdens politieverhoren. Zie ook dit blog eerder.

Gaat de Hoge Raad ook die kant op? Op 14 april volgt de uitspraak. Maar veel ruimte om er anders over te denken hebben de raadsheren na ‘Straatsburg’ en dit advies niet. Knigge noemt de Straatsburgse arresten een ‘moeilijk mis te verstaan signaal’ in nogal ‘absolute bewoordingen’. De Straatsburgse rechtspraak heeft een ‘zekere dynamiek’ en zal niet snel een andere richting inslaan. Het aanbevolen consultatierecht is maar een eerste, ‘terughoudende’ stap, denkt de AG. Die al om een stevige reorganisatie en veel extra budget zal vragen ‘waaraan het thans nog ontbreekt’ (6.9).

Lees hier het persbericht van de Hoge Raad

Reageren? nuanceren en argumenteren verplicht. Niet anoniem.

Dit verhaal is geplaatst op maandag 23 februari 2009 om 15:59 uur. U kunt reageren of trackbacken vanaf uw eigen site. (Wat is trackbacken?)