Nederlands Juristenblad

Uitgever Wolters Kluwer
Tijdschrift Nederlands Juristenblad
Datum 12-10-2012
Aflevering 35 De staat van het recht
TitelKroniek van het vermogensrecht
CiteertitelNJB 2012, 2010
SamenvattingEr is weer genoeg te melden over de afgelopen periode. De rechtspraak heeft het druk met mensen die niet in staat zijn om te gaan met de risico's van de moderne samenleving. Voor absolute nietigheid is steeds minder plaats. Er zijn belangrijke ontwikkelingen gaande op het snijvlak van consumenten- en overeenkomstenrecht. Er is deining ontstaan door de uitbreiding van de werkgeverszorgplicht en bijbehorende aansprakelijkheid ex art. 7:658 BW op zelfstandigen zonder personeel. Maar eigenlijk past dit heel goed in het systeem van het algemene aansprakelijkheidsrecht. En dan is er ook die uitspraak die van belang is voor alle regresvorderingen. Moeilijk is uit te leggen dat de regresvordering van een borg wel voorafgaand aan betaling bestaat vanuit faillissementsoogpunt, maar niet vanuit verjaringsoogpunt. Maar dat lukt toch.
Auteur(s)T.F.E. Tjong Tjin Tai
Pagina2396-2404
LinkVolledige tekst artikel (uvt.nl)
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekStraf(proces)recht
TitelKroniek van het strafrecht en het strafprocesrecht
CiteertitelNJB 2012, 2011
SamenvattingDe wetgever heeft weer heel wat in de steigers gezet de afgelopen periode, waarbij het overigens afwachten is welke van de voorstellen ongeschonden de eindstreep zullen halen. Het is nog afwachten hoe hoog een nieuw kabinet repressie in het vaandel zal hebben. Ondertussen zijn er zorgen over de werkdruk van strafrechters, waren er belangwekkende uitspraken inzake de Hofstadgroep waarin 'deelneming' nader verklaard werd en gaf het EHRM nadere invulling aan het ondervragingsrecht. Het adolescentenstrafrecht wordt ingevoerd en het spreekrecht van en namens slachtoffers wordt uitgebreid.
Auteur(s)T. de Roos
Pagina2405-2413
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekAlgemeen bestuursrecht
TitelKroniek van het algemeen bestuursrecht, rechtsontwikkeling in rustiger vaarwater
CiteertitelNJB 2012, 2012
SamenvattingVan tijd tot tijd leidt het terugzien op een kroniekperiode tot de conclusie dat er weinig opzienbare ontwikkelingen te melden zijn. Het bestuursrecht staat zeker niet stil, er is sprake van ontwikkeling op deelgebieden, maar baanbrekende uitspraken zijn er het afgelopen halfjaar niet geweest. De voorjaarskroniek van Barkhuysen en Den Ouden was bovendien zeer uitvoerig. Dat laat onverlet dat er zeker een aantal ontwikkelingen op wetgevingsgebied en in de rechtspraak zijn die het vermelden waard zijn. Een echt thema is daarin echter niet te ontdekken.
Auteur(s)E.J. Daalder , C.A. Geleijnse
Pagina2414-2423
Artikel aanvragenVia Praktizijn
TitelKroniek van het burgerlijk procesrecht
CiteertitelNJB 2012, 2013
SamenvattingDe belangrijkste ontwikkeling op het gebied van het hoger beroep ziet op het leerstuk van de devolutieve werking van het appel dat er een belangrijke nieuwe nuance bij heeft gekregen. Allerhande grensgevallen die kunnen ontstaan laten zich snel bedenken. Het procederen in appel wordt nog weer moeilijker. Mocht de wetgever ooit nog eens tijd vinden om te werken aan een hernieuwde wettelijke regeling van het appel, dan zou daarbij de belangrijkste drijfveer moeten zijn dat het vooral eenvoudiger moet worden voor alles en iedereen. De belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van de rechtspraak in cassatie zijn uiteraard de inwerkingtreding per 1 juli 2012 van de zogeheten cassatiebalie, selectie aan de poort en de mogelijkheid van het door lagere rechters stellen van prejudiciële vragen aan de Hoge Raad. De eerste vraag was snel gesteld, een vraag die van een afstand bezien overigens een meer feitelijk getinte is, zodat de beantwoording direct duidelijk kan maken in hoeverre de Hoge Raad bereid is soepel met dit instrument om te gaan.
Auteur(s)M.H. de Boer , M. Ynzonides
Pagina2424-2433
LinkVolledige tekst artikel (debrauw.com)
Artikel aanvragenVia Praktizijn
TitelKroniek van het Nederlands en Europees constitutioneel recht
CiteertitelNJB 2012, 2014
SamenvattingDe gedeelde maar ook zo verdeelde Europese Unie heeft het constitutionele en politieke debat, zowel binnen Nederland als daar buiten, het afgelopen jaar bepaald. Europese ontwikkelingen trekken een grote wissel op belangrijke hedendaagse constitutionele vragen: wat is nog de rol van het Nederlandse parlement bij het vaststellen van de begroting, moeten er meer bevoegdheden naar de EU, welke grens trekken we bij steun aan de euro, welk mandaat heeft de regering daarbij, etc.. Maar natuurlijk wordt niet de hele agenda bepaald door Europa. Dit jaar lijken we met het Lenteakkoord en de 'nieuwe' procedure voor de kabinetsformatie zonder koninklijke rol, in Nederland zelfs in een soort constitutioneelrechtelijke flux geraakt.
Auteur(s)M.L. van Emmerik , H.-M.Th.D. ten Napel , K. Pill , W.J.M. Voermans
Pagina2434-2442
LinkVolledige tekst artikel (leidenuniv.nl)
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekGrondrechten
TitelKroniek van de grondrechten
CiteertitelNJB 2012, 2015
SamenvattingDe kritiek op het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijft de gemoederen bezighouden, maar er wordt nu ook gezocht naar constructieve oplossingen voor de problemen van overbelasting. In Nederland was er veel te doen over onderwerpen als de receptorbenadering in het mensenrechtenbeleid, ritueel slachten, weigerambtenaren, griffierechten en grondrechten van vreemdelingen. Besloten werd tot het oprichten van een College voor de rechten van de mens, dat in oktober 2012 zijn deuren zal openen. Deze kroniek doet verslag van een veelbewogen jaar voor de grondrechten.
Auteur(s)J.H. Gerards
Pagina2443-2452
Artikel aanvragenVia Praktizijn
TitelKroniek van het sociaal recht
CiteertitelNJB 2012, 2016
SamenvattingOp wetgevingsgebied is als gevolg van de val van het kabinet in het voorjaar van 2012 veel onzeker geworden. De inderhaast in elkaar getimmerde Lentecoalitie zou het ontslagrecht gaan versoepelen maar kan na de verkiezingen al niet meer op een meerderheid rekenen. Of er nu eindelijk een fundamentele herziening van het ontslagrecht komt is dus nog steeds onzeker. De Hoge Raad gaf meer duidelijkheid. Met twee arresten is de rolverdeling tussen art. 7:611 BW en art. 7:658 BW glashelder en is de rust op het terrein van de werkgeversaansprakelijkheid teruggekeerd. Verder werd de reikwijdte van de aansprakelijkheid voor schade van 'pseudo-werknemers' verduidelijkt en werd een niet mis te verstane vingerwijzing gegeven over hoe bij de Hoge Raad over diefstal en verduistering in dienstbetrekking wordt gedacht.
Auteur(s)B. Barentsen , S.F. Sagel
Pagina2453-2463
LinkVolledige tekst artikel (debrauw.com)
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekPersonen- en familierecht
TitelKroniek personen- en familierecht
CiteertitelNJB 2012, 2017
SamenvattingDe Engelse rechtshistoricus Henry James Sumner Maine schreef in 1860, 'substance is secreted into de interstices of procedure' (de inhoud zit verborgen in de spleten van het procesrecht). Daarvan getuigen de baanbrekende rechtspraak over procesbelang en de belanghebbende, alsmede het conceptwetsvoorstel over procesdossiers van minderjarigen. Wetsvoorstellen over ouderschap van transseksuelen en lesbiennes, de modernisering van het huwelijksgoederenrecht en curatele, mentorschap en beschermingsbewind komen aan bod, alsmede de plannen van de wetgever (het vorige kabinet) en vernieuwende rechtspraak over adoptie, familie en gezinsleven, ouderschapsplannen, biologische vaders en het ongeboren kind.
Auteur(s)C.J. Forder , M.J. Vonk
Pagina2464-2472
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekMigratierecht
TitelKroniek van het migratierecht
CiteertitelNJB 2012, 2018
SamenvattingHet Unierecht beheerst tegenwoordig bijna alle facetten van het migratierecht en de ruimte voor nationale maatregelen ter beperking van migratie is gering. Het kabinet Rutte heeft dit aan den lijve ondervonden toen het de maatregelen uit de migratieparagraaf van het regeerakkoord probeerde uit te voeren. De praktijk in de lidstaten laat zien dat de harmonisatie van het migratierecht nog verre van voltooid is. Griekse detentiepraktijken en Italiaanse push backs schenden volgens de Europese hoven de rechten van migranten. Het wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten staat onder druk en de onderlinge solidariteit is ver te zoeken. Waar het Europese recht nog wel ruimte liet tot aanscherping van regelgeving, is deze door de regering benut. Voor de juiste uitleg van het Europese migratierecht weten de Nederlandse vreemdelingenrechters de weg naar Hof van Justitie te vinden.
Auteur(s)A.M. Reneman , P.R. Rodrigues
Pagina2473-2481
Artikel aanvragenVia Praktizijn
TitelKroniek van het belastingrecht
CiteertitelNJB 2012, 2019
SamenvattingDe belangrijkste gebeurtenis van het afgelopen jaar op fiscaal terrein is het tot stand komen van het Lenteakkoord. Verder waren er onder meer relevante ontwikkelingen op het gebied van de directe belastingen, zoals de rechtspraak over de onzakelijke lening en de notitie belastingplicht overheidsbedrijven, en de heffing van de overdrachtsbelasting, de erfbelasting en de gemeentelijke leges. Ook waren daar natuurlijk de bankenbelasting en de Geefwet, beiden geliefd onderwerp van discussie. Op het terrein van het formele belastingrecht was ook de nodige bedrijvigheid waar te nemen, onder meer met betrekking tot een bepaling die het mogelijk maakt in wezen tweemaal een boete op te leggen voor dezelfde overtreding. Verder is er met ingang van 1 januari 2013 een nieuwe renteregeling en zijn de eerste ervaringen opgedaan met art. 80a Wet op de rechterlijke organisatie. In het kroniekjaar heeft de Hoge Raad ook enkele interessante arresten gewezen over de toepassing van fraus legis.
Auteur(s)L.J.A. Pieterse
Pagina2482-2492
LinkVolledige tekst artikel (docplayer.nl)
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekEuropees recht
TitelKroniek van het Europees materieel recht
CiteertitelNJB 2012, 2020
SamenvattingIn tegenstelling tot andere jaren is er niet een heel duidelijk lijn in de jurisprudentie te ontdekken. Enerzijds lijkt het erop dat de rechtspraak de touwtjes steeds sterker aantrekt, met name als het gaat om het door lidstaten opleggen van beperkende bepalingen aan deelnemers aan het vrij verkeer; anderzijds laat het Hof de lidstaten op een aantal punten steeds meer vrijheid. Dit geldt zowel voor jurisprudentie mat betrekking tot de interne markt als ten aanzien van het burgerschap. Een eenmaal door het Hof opgelegde beperking aan beleidsvrijheid van de lidstaten wordt vervolgens zo beperkt uitgelegd dat de lidstaten de eerste schrik snel te boven zijn. Voor Nederland geldt dat de op haar gerichte staatssteunuitspraken behoorlijk indringend zijn, zowel feitelijk als juridisch, maar niet per definitie nadelig.
Auteur(s)L. Ankersmit , M.R. Botman , S. Mutluer , E. Steyger
Pagina2493-2502
Artikel aanvragenVia Praktizijn
RubriekOmgevingsrecht
TitelNaar een nieuw omgevingsrecht, vijf tendensen in de jaren 2010-2012
CiteertitelNJB 2012, 2021
SamenvattingHet gevecht tegen de complexiteit van het omgevingsrecht heeft vooral geleid tot pogingen de verschillende onderdelen van het omgevingsrecht te integreren, eerst procedureel en vervolgens, zij het voorzichtig, materieel. De behoefte aan snelheid en vereenvoudiging heeft ook geleid tot het verdwijnen van vergunningstelsels, waar algemene regels voor in de plaats komen, die op hun beurt weer nieuwe soorten complexiteit introduceren. De op steeds meer terreinen toegepaste programmatische aanpak biedt nieuwe perspectieven. Rechtsbescherming dreigt met de nieuwe ontwikkelingen wel het kind van de rekening te worden. Terwijl de bestuursrechter zich de afgelopen jaren juist zo pragmatisch en creatief heeft getoond.
Auteur(s)B.J. Schueler
Pagina2503-2511
Artikel aanvragenVia Praktizijn
TitelKroniek Technologie en recht
CiteertitelNJB 2012, 2022
Samenvatting'Technologierecht' is geen afgebakend rechtsgebied, 'technologie en recht' is vooral een tijdelijke wachtkamer voor ontwikkelingen die nog niet door hun eigen rechtsgebied zijn opgehaald. De technologische vooruitgang bezorgde de uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende machten wel veel moeilijke vragen en de respons was wisselend en aarzelend. Er dient zich een generatie digital natives aan, van burgers die met internet zijn opgegroeid en zich afvragen waarom die digibete stenentijdperkjuristen zoveel dode bomen nodig hebben om met hopeloze analogieën vragen te lijf te gaan die zij op basis van eigen kennis en intuïtie al kunnen beantwoorden. De komende verslagperioden zullen zij hun stempel zetten op de complexe afwegingen van botsende (grond)rechten die in de digitale informatiesamenleving onvermijdelijk zijn.
Auteur(s)R.D. Chavannes , N. van der Laan
Pagina2512-2524
LinkVolledige tekst artikel (deroosenpen.nl)
Artikel aanvragenVia Praktizijn