Een aantal grote gemeenten zoekt naar mogelijkheden om het kopen van woningen door investeerders om deze vervolgens tegen hoge huurprijzen in de markt zetten, tegen te gaan. Dit speelt met name bij goedkopere en middenhuurwoningen. Hierdoor neemt de voorraad van betaalbare woonruimte af. Daarom wordt voorgesteld om een zelfbewoningsverplichting in te kunnen stellen. Hierdoor zouden door de gemeente aangewezen woningen uitsluitend bewoond mogen worden door de eigenaar. Dit betekent ook dat deze woningen niet zonder een ontheffing (vergunning) van dit verbod zouden mogen worden verhuurd.
Een publiekrechtelijke zelfbewoningsplicht voor bestaande woningen moet zo vormgegeven worden, dat geen strijd ontstaat met mensenrechten en het Europees recht. Daarnaast moet ook rekening gehouden worden met de kaders van de bestaande wet- en regelgeving. Indien de wetgever een bevoegdheid geeft aan de gemeente om dit verder te regelen in een gemeentelijke verordening, zal ook de gemeenteraad dit moeten onderbouwen.