De afgelopen jaren zijn er verschillende civielrechtelijke procedures tegen de overheid gevoerd die kunnen worden gezien als verschijningsvormen van rechterlijke regulering bij gezondheids-en milieurisico's. Rechterlijke risicoregulering houdt in dat aansprakelijkheidsrechtelijke procedures reguleringseffecten teweeg kunnen brengen die verder rijken dan de voorliggende procedure en zo tot veranderingen in de (overheids)regulering van risico's kunnen leiden. In deze procedures speelt de leer van de positieve verplichtingen zoals die is ontwikkeld onder artikel 2 en artikel 8 EVRM een belangrijke rol.
Dit artikel behandelt enkele belangrijke juridische omstandigheden die bepalend zijn voor de mate waarin men met de onder het EVRM ontwikkelde positieve verplichtingen in de hand, de rechter als risicoreguleerder kan laten optreden. Een en ander wordt geïllustreerd aan de hand van rechtszaken ten aanzien van onder meer Q-koorts, asbest, tabak, CO2-uitstoot, gaswinning en luchtvervuiling.